Beş yıl sıravardı Gagauziya Başkanı İrina VLAH deyärdi, ani Gagauziyada devlet dilindä lafedelim, ama bir kerä bilä o devlet dilinä moldovan dili demedi. Romın dili da demärdi, zerä bilärdi, ani ölä deyärsä, Başkannaa ikincilää seçilmeyecek. Moldovan dilinä romın dili demää “utanardı”. Ama şindi “utanmak” bitti, maska düştü da nun halizdän suratı taa bir kerä açıldı. Büünkü gündä, açan gagauzların imikelerini emän hem ezän Soțialistlär, başlayıp Prezidentliktän, herbir politika uurlarında kuvedi kaybederlär, onnarın Gagauziyada en büük torpedası, flügerin keezini diiştirip, hemen eni kuvetlerin yannarına dooru döndü (bak: https://www.youtube.com/watch?v=odV-6AQJb-4&feature=emb_logo). Nicä halizdän bir karı,
TAA DERINDÄN Artık altı buçuk yıldan zeedä, başlayıp 2014-cü yılın Çiçek ayın (aprel) 15-dän beeri, gagauzlara adêêrlar, ani Moldova Parlamentında kabledilecek “3 zakondan gagauz paketı” Zakonnarını, angıları lääzım korusunnar Gagauziyayı hem onun yok edilmesinä köstek koysunnar, baalayıp o zakonnarı Moldova Respublikasının Konstituțiyasına. Da te bu iş oldu, ama yarısınadan: 2020-ci yılın Kırım ayın (dekabri) 3-dä Moldova Parlamentında eni kurulan “Şor–Soțialistlär” partiyaları arasına koalițiya, badaşıp, bu üç zakonu birinci okumakta kablettilär. Zakonnar bunnar: 328. Законопроект о внесении поправок и дополнений в некоторые законодательные акты (Закон № 436/2006 о местном публичном управлении — статьи
TAA DERINDÄN 2020.10.02,Todur Zanet TARAFINDAN YAZILI, CÜMNE BOLUMU
Ceviz ayın (sentäbri) 29-da Komrat kasabasının Yalpug deresi tarafında bulunan maalä büük yaamurdan su hem batak selleri altına kaldı. O günü burada olan işleri var nicä sadä bir laflan açıklamaa – KATASTROFA. İşin özünü annamaa, erindä bu tragediyaylan tanışmaa hem gazetamıza birkaç patret yapmaa deyni Canavar ayın (oktäbri) 1-dä çin sabaalendän geldim bu zavalı erä. Gözlerimin önündä açıldı akıl almaz bir görüntü: darmadaan hem yıkık evlär, içerlerin nem duvarların yarısınadan bataktan pervazlar, ani gösterärdilär nekadaradan bu odalar suylan hem mızgaylan dolmuştular, bataklan karışık hem aktarılmış ev işleri hem ev tehnikalarını,
TAA DERINDÄN (Romın dilini genişletmää deyni mi Gagauziyada gagauz dilini keserlär?) 2020-ci yılın Büük ayın (yanvar) 31-dä çıkan “Ana Sözü” gazetasının nomerindä biz tiparladık bir statya “Bakalım bu işin kokusu neredän çıkacek?” (bak: http://anasozu.com/bakalim-bu-isin-kokusu-neredan-cikacek-gagauz-dili-icin-kurulan-avtonomiyada-nekadar-taa-var-nica-gagauzlari-gulmaa-almaa/), neredä biz yazdıydık, ani Gagauziya avtonomiyasının 25-ci yıldönümünä karşı Gagauziyanın üüredicilik Upravleniyası hepsi onun zaametçileri, öncedän islää hazırlanmış provakațiyalı bir iş yaptılar: susaraktan avtobuslarlan şkolalara gidip, üürencilerä rus dilindä bir anketa doldurttular. Anketada duraydı soruş: Как вы думаете, НУЖНО ЛИ В ГАГАУЗИИ УПРАВЛЕНИЕ ОБРАЗОВАНИЯ ИДУЩЕЕ ПРОТИВ ГАГАУЗСКОГО ЯЗЫКА? (Nicä siz düşünersiniz, lääzım mı Gagauziyada Gagauz Dilinä karşı gidän Gagauziyanın
TAA DERINDÄN 2020.09.21,Todur Zanet TARAFINDAN YAZILI, CÜMNE BOLUMU
Ceviz ayın 17-dä eni yapılan Komrat stadionunda oldu 2019-cu yılı sport sezonunda büük başarıları gösterän Gagauziya sportsmennarın kutlanılması hem ödüllenilmesi țeremoniyası. Ama üzä çıktı, ani diil hepsi başarılı sportsmennar için… 2020-ci yılın Ceviz ayın (sentäbri) 17-nädän sayardım, ani Gagauziya Başkanın yok gözü görmää sadä onnarı, kim onun gagauz halkına karşı hayınnıı hem Gagauziyayı yok edilmesi için savaşmasını gagauzlara hem dünnääya açıklêêr: GHT deputatlarını, Gagauz Respublikasını haliz kurannarı, cümne hem kultura insannarını, yazıcıları, baamsız jurnalitleri. May taa ilk günündän beeri Canabisi büük bir kinniklän hem taa çok susaraktan savaşêr silmää, kıymaa
TAA DERINDÄN 2020.08.28,Todur Zanet TARAFINDAN YAZILI, CÜMNE BOLUMU
Bitki toplantılarda hem haliz, Komratta Türkiye Respublikasının Başkonsulluu açılışında, Rusiyanın hem rus dilin büük “koruyucusu” (en aazdan Canabisi bölä üünärdi) Gagauziya Başkanı İrina VLAH ansızdan konuşmalarını “devlet dilindä” yapmaa başladı, “utanarak” sölemää, ani lafeder ROMINCA. Biz buna maana bulamêêrız, çünkü belli, ani Canabisi eni politika dalgaların altına yatmaa savaşêr, bezbelli, hazırlanıp Başkannıktan sora Moldovada yada Romıniyada büük hem sıcak bir devlet erinä erleşmää. Bu onun işi! Yok nicä maanaa bulmaa ona, ani balık derinnii, insan da sıcaklıı aarêêr. Ama burada birkaç soruş peydalanêr. Neçin Başkanşa romınca lafederäk, deer, ani “devlet
TAA DERINDÄN Bän pek severim bulgar halkını, onnarın dilini hem kulturasını, adetlerini hem sıralarını ama hiç bir kerä onnarın işinä karışmêêrım hem yollarında köstek koymêêrım. İnanêrım, ani onnar pek akıllı hem candan zengin insannar. Küülerimizdä hem kasabalarımızda yaşayan bulgarlara biz tukan deeriz. Bu diil ayıp ya da prost bir laf. Bu laf sadä gösterer, ani o insan yaşêêr gagauzların arasında. Ama kendi küülerindä yaşayan bulgarlara biz da bulgar deeriz. Onun için bunu ölä kabledin. Büün kısa bir sözüm var tukannar için. Ama diil hepsi tukannar için – sadä miskin hem yalancılar için.
TAA DERINDÄN “Herliim biz kuvettä bulunnara yalan sölärsäk – bu kabaat. Ama kuvettä bulunnar bizä yalan sölärsä – bu politika” (William James MURRAY, amerikalı kino hem televideniye aktöru, komik, kinorejisör, sțenariycı hem prodüser). 2015-ci yılda Gagauziya Başkannarı seçimnerindä ozamankı kandidat İrina VLAH adadıydı: «Я даю обещание, что ни одна больница и школа в Гагаузии не будут закрыты» (bak: http://vlah.md/index.php?newsid=58), ama bu yalan çıktı, zerä Kirez ayın (iyün) 5-dä, artık Gagauziya Başkanı İrina VLAHın başkannıı altında geçän İspolkom toplantısında karar alındı Çeşmäküüyü gimnaziyasını kapamaa. Bu gimnaziyaynın üürencilerini küüdeki lițeyä geçirilerlär. Yol üstündä kalan
TAA DERINDÄN 2020.05.10,Todur Zanet TARAFINDAN YAZILI, CÜMNE BOLUMU
(Raametli Zahar Dimitrieviç KİHAYALın (25.11.1951 – 07.05.2020) candan anmasına) Çadır kasabasından geldi kara haber – ansızdan raametli oldu aydın hem pek islää bir adam, Allah insanı, Çadır kasabasının Sovetinin azası Zahar Dimitrieviç KİHAYAL, ani kendi tükännarında iş verärdi çok insannara, onnara vakıdında ödärdi islää zarplata hem devletä dä vergi verärdi. Bunnar için yazêrız en ilkin, zerä başlayıp o kişilerdän, ani işlärdilär Zahar Dimitrieviçlän bilä, da taa Çadır kasabasının insannarınadan hem öndercilerinädän, hepsinädän, kim bilärdi bu aydın adamı, hepsicii, can acısınnan, söleerlär, ani bu büük bir kayıp Çadıra, Gagauziyaya hem gagauz
TAA DERINDÄN 2020-ci yılın Baba Marta ayın 18-dä tamamnandı 95 yıl türkologun hem filologiya bilgilerindä doktorun Lüdmila POKROVSKAYAnın (18.03.1925 – 07.10.2009) duuma günündän. Lüdmila POKROVSKAYA rus dilcisi, angısı gagauzçayı bilmedään, gagauz dilin gramatikasını, dialektlarını hem gagauzların folklorunu araştırardı. Canabisi, «Песенное творчество гагаузов» adlı disertațiyasını 1953-cü yılda koruyup, taa sora gagauz filologiyasınnan ilgili 1964-cü yılda çıkardı bir bilim kiyadı – “Грамматика гагаузского языка. Фонетика и морфология”. Taa sora da 1978-ci yılda tiparladı “Синтаксис гагаузского языка в сравнительном освещении” kiyadını hem yazdı gagauz dili lekțiya kurslarını. Gagauziyanın M.V. Maruneviç adına Bilim-Aaraştırma Merkezi da Lüdmila
TAA DERINDÄN