(Türkiye Respublikasının Prezidentı Sayın Recep Tayyip ERDOĞANın 2018-ci yılın Canavar ayın 18-dä Komrat kasabasının baş meydanında nasaatı)
(Gagauzçaya erleştirili)
Zaman hayır olsun, Gagauz Eri! Zaman hayır olsun, Komrat! Burada olmasalar bilä, bizimnän ürekleri bir çarpan bütün gagauz türkü soydaşlarım, zaman hayır olsun! Sizleri en kalbi duygularımnan, hasretlän, yalpaklıklan selemneerim. Buradan, Gagauziyanın dört bir yanındakı bütün dostlarımıza sevgilerimi, saygılarımı yollêêrım.
Bizä bu gözäl resimi yaşattıınız için, herbirinizä şükürlerimi açıklêêrım! Bu gün burada kardaşlık var! Bu gün burada biri-birinizdän pay tutması var, işbirlii var! Elbetki, burada Moldovaylan Türkiyenin kalibi dostluu var.
Buraya elimiz boş geldik, yakışmaz dedik, olmaz dedik. Sizlerä bütün Türkiyenin, 81 milionnuk türk milletinin selämını getirdim. Sizlerä Türkiyedeki senselelerinizin, sınırları aşan, sevgisini getirdim. Türkiye Prezidentı olarak aslıya çıkardıım bu istoriyalı vizitın Moldovaylan hem Gagauziyaylan danışmamızı taa da sıkı olmasına inanêrım.
Bizim, büün, burada buluşmamıza yardımcı olana, sayın Prezidenta DODONa, bir kerä taa, sizin önünüzdä, şükür etmää isteerim. İki gündür haliz musaafirlikleri için, bizi evimizdä duyduumu gibi, Moldova devlet strukturalarına da şükürlerimi bildirerim.
Paalı dostlar, elbetki bu günnerä kolay gelmedik. Karşımdakı bu büülü gözelli biri-birinizdän pay tutması peyzajımız hiç kolay olmadı. Bu günnerä bizdän önceki prezidentların, Türkiyeylän Moldovanın ortak geleceeni inanan devlet hem politika adamnarın çalışmalarınnan geldik. Bizim inancımızda çalışannarın hem iştä zaamet edennerin becerikliini hem kıymetini bilmäk, hepsinin hakkını vermäk borçtur.
Önceliklän, bizdän önceki politikacılara, devletimin hem milletimin adına, şükür etmäk borcumuzu açıklamaa isteerim. Gagauziyanın 1994 yılında özel statusuna katkı saalayan 9-cu Prezidentımızı Süleyman DEMİRELi, ozamankı Moldova Prezidentı Mirça SNEGURu, genä ozaman gagauzların önderi Stepan TOPALı burada şükürlerimnän anêrım. Bu devlet hem politika sergiledii işbirlii hem Moldovaya, hem da Gagauziyaya raatlık hem barış getirdi. Zor zamannarda, halklarının geleceenä ön verän hem bu topraklarda gözäl bir varlık brakan, liderlerin zaametleri aslıdan unudulmayacek.
Bundan kısa öncesi, Ceviz ayın 28-dä, Gagauziyanın kurucu başkanı, gagauzların aksakalı Stepan TOPALın raametli olduunu duyduumu üzüntüyü, özelliklän, açıklamaa isteerim. Gagauz kimniinin hem dilinin sadık evladının topraa bol olsun, deerim. Onnar bu dünnädan ayırıldılar, ama geeridä, bizim saabi çıkmamız hem çok taa ileriyä taşımamız lääzım olan, bir varlık braktılar. Allaa verecek da bizlär da, Türkiye hem Moldova liderleri olarak, bu varlıı taa da ileriyä götürecez.
Son onaltı yılda attıımız adımnar, bu varlaa saabi çıkma olmamızın yansımasıdır. Türkiyeylän Moldova arasandakı baalar, Gagauziyayı da içinä alacek biçimindä, son onaltı yılda herbir uurda taa da sıkı oldu. Büün, iki devlet, istoriyada hiç olmadıı kadar, biri-birinä yakındır. Fizik sınırımız olmasa da, biz Moldovayı komşu devlet olarak göreriz. Moldovadakı dostlarımızın dertlerinnän dertlenmeyi, sevinçlerinnän mutlu olmayı bir daava göreriz. Moldovanın toprak bütünnüünü korunmasına büük önem vereriz. Hem Moldovadakı, hem da Gagauziyadakı gelişmeleri, tıpkı komşuluramızda olaylar gibi, çok yakından izleeriz. Lääzım olduunan da, elimizdä bütün kolaylıkları Moldova halkı için seferletmektän çekilmeeriz.
TİKAmızlan da, işadamnarımızlan da, țivil toplum kuruluşlarımızlan da Moldovanın kalkınması hem genişlenmesi, dünnä sțenasında hakk ettii konuya ulaşması için, kolaylıkları yaradêrız. Bundan sora da, hep o kararlıkta Moldova halkının hem siz, gagauz türkleri, kara gün dostu olmayı sürdüreceez.
Belliki, burada taa bir işin da altını çizmää isteerim. Sizlär, 1994 yılında, başka devletlär iç çatışmalarlan kıvranırkan, kardaşça yaşamayı seçtiniz. Evropanın bir çok devleti geleceenä karamsıllıkta bakarkan, sizlär bu topraklarda raatlıı, barışı, daynışmayı ayırdınız. Moldova hem Gagauziya halklarının bu kararın her türlü cannıın üzerindädir. Sizlerin bu aslı ara düzeniniz – bir demokratiya hem țiavilizațiya örnäädir. Geçän 24 yılda kendilerini olgunnu kullandıklarını gösterän sizi, soydaşlarımı, candan kutlêêrım. Kendi kimniinizi, dilinizi, iç barışınızı, dilliinizi, dinniinizi koruyarak, bu gözäl varlıınızı evlatlarınıza, unukularınıza aktarmanızı dileerim.
Biraz sa, içindiindä buluundumuz dönemedä, bunun önemni olduunu inanêrım, zerä, Evropa başta olmak üzerä, dünneyin pek çok erindä etnika hem kultura ayrıntıları kaşınmaa çalışılıyor. Asirlärcä hep o topraa paylaşan hep o havayı soluyan, geçmişi hem gelecää ortak olan toplumnar, ayırıştırılmak istener. Kultura ekstremizması, dünneyin dört bir ucunda, kara kıran salgını gibi, gün geçtikçä, yayılêr. İslam karşılıklıın yabancı duşmannarı etnik milletçiliindän terorizmaya kadar, bir çok duşman bir arada, yaşama idealımıza urêr. Buradakı soydaşlarımızın, aslıdan, bölä bir tuzaa düşmemesi lääzım. Hepsinizin bu bilimnän örümenizi inanêrım. Bu topraklarda barış hem raatlık annamının bozulmasına hiç birinizin izin vermemenizi düşünerim.
Paalı dostlarım! Prezident sayın İgorun buyur ettiynä görä, yapılan bu istoriyalı vizit, bizim için, oldukça bereketli geçer. Dün, vizitımızın ilk günündä, Kişinevda verimni görüşmelär yaptık. Baş-başa, delegațiyalar arası görüşmelerimizdä ilişkilerimizi strategiyalı ortaklık uurunu üüseltmä kararı aldık. Bu Kararın dost devlet Moldovaylan eni döneminin kapularını açacez. Moldovaylan kurduumuz ortak gelecään köprüsü – sizlärsiniz. Unutmayınız, sizin kuvediniz – Moldovanın kuvedi, Moldovanın kuvedi – sizin kuvediniz! Moldova Parlamentında 3 gagauz türkü deputatı bulunêr. Ayırıca, sayın Vlah ta, Pravitelstvonun bir azası olarak, kuvettä bulunêr. Hiç şüpesiz, sizleri politikada temsil edän bu dostlarımıza çok önemni iki iş düşer. Birincisi – Gagauziyanın sesi olmak. İkincisi da – Moldovaylan dialog kanallarını hep açık tutmak.
Küçük ayın 24-dä Moldova Parlamentının seçimnerinä, Hederlez ayın 19-da Başkan seçimnerinä gideceniz. Herbirinizin vatandaşlık borcu – bu vakıtta birliinizi, barabarlıınızı, bir-birindän pay tutmanızı korumak hem oyunuza saabi çıkmak. Sandıktan çıkan herbir sonuç halkın serbest seçimini gösterer hem saygıyı hakk edär. Oradan çıkacek sonucun bellilii da siz olacenız. Şindidän, sonuçların Gagauziya hem Moldova için hayırlı olmasını düşünerim.
Paalı dostlarım! Türkiye olarak, gagauz türklerinin kendi Vatannarında, ömürlerini en ii standartlarda sürdüräbilmelii için, sizlerä yardımcı olmaya devam edecez. Bu toprakların üüseklerä kalkınması için üstümüzä düşenneri yapacez. Kongaz Süleyman DEMİREL Modova-Türk lițeyi, 1999-cu yıldan buyana, Türk hem Moldova üüredicilerin zaametinnän, üüredicilik yapêr. Şindiyä kadar lițeydän 386 üürenci çıktı.
Saalık kuruluşları olmayan erlerä, saalık kuruluşları yapêrız. Uşaklarımızı etiştirmäk için uşak başçaları açêrız. Cümne binalarını eniledip, iisiklerini kaldırêrız. Valkaneşin su sorununu giderecek altyapı proektına başladık.
Gelecek yıl Komratta büük bir üüredicilik kompleksı düzmää deyni lääzımnı adımnarı atêrız, proekt bitmäk üzerä: şkolasınnan, obşçejitiyalarınnan, kapalı sport salonunnan, basket meydanınnan, voleybol meydanınnan, tenis kortlarınnan. Burayı bu pek gözäl yaratmayı kazandırêrız.
Gagauziya, buradakı bütün gençlerimiz için, parlak bir gelecek veräbilecek altyapıya saabi olmalıdır. Bu gün bolnițamızı açtık – kayet pek gözäl. İçindeki bütün modern oborudovaniyasınnan bireber: tomografiyasınnan, UZİsinnän. Açılan bu yaratmak, inanêrım, ki Gagauz Eri halkını çok taa raatladacek. Birerlerä gitmenizin lääzımnıı yok, bolnițanız burada.
Hep ölä büün gözäl bir Kultura Sarayın açılışını da yaptık. Bir çok kultura etkinniklerini yapacanız, uşakların kultura üürediciliini alacaa, halizdän pek gözäl bir Saray oldu. 2400 m² saabi olan bölä bir Kultura Saray Gagauz Erinin hodulluk zenginnii olacek.
Moldovanın yardıma en büük zoru olması Gagauziyanın kaderi diildir, olmamalıdır. Burada hepimizä borç düşer. Sayın prezident da bu gün aramızda. Kendisinin Gagauz Erinä candan açık yardımını bilerim. Bu yardım, Moldovanın Gagauz Erinä saabi çıktıının önemni bir göstergesidir. Bu yaklaşımın Moldova devletinin bütün kuvet strukturalarının ilerletmesincä ilerletmesi çok önemnidir.
Dün, strategiyalı konsey annaşmasının imzalarkan, ardından sayın premyer-ministru Filip hem ministrularlan birliktä, 5 taanä önemni annaşmalara da imzalarımızı attık. Bu günä kadar 60 annaşması olan Türkiye-Moldova, bu beş annaşmaylan bireber, bu sayıyı taa da tırmandırdı. Aramızdakı bu baalar taa da güçlenecek. Biz da taa çok işadamımızı bu arada, Gagauz Erinä, Moldovaya yatırım yapmaya ön edecez.
Komratta Başkonsulosluumuzun açılmasını can dalgalanmanızlan beklediinizi bilerim. Allaa verecek da çok yakında Başkonsulosluumuzu da açacez, Başkonsulosluumuzu da ataycez. Bu konuda, sayın Prezidentlan, dün bunu da görüştük, konuştuk. Başkonsulosluumuzun çalışmaya başladıynan, burada Türkiyeyä açılan eni bir kapunuz taa olacek.
Moldova aylesinin bir parçası olarak, devletin ofițial dilini da en ii biçimdä üürenmenizi hem kullanmanızı önemni görerim. Bu hem Moldovanın insannık zenginniini arttıracek, hem da Gagauz Erinin kalkınmasına katkıda bulunaceksınız.
Sizlerin Ana Dili olan, Anadoluda analarımızın-bobalarımızın konuştuu pak, bozulmamış öz türkçeyi yaşatmanızdan büük bir kanaatlık duyêrız. Dil, dillän çekiçi mehanizmanın yanında, toplumsal aklınızdır, düşüncä biçiminizdir, kulturanızdır. Hepsindän önemnisi dil – kimniin aynası.
Sizlerdän dilinizä saabi çıkmanızı, uşaklarınıza gagauz türkçesini üüretmenizi, bu arada ortak türk istoriyamızı, kulturamızı hem benniimizi cannı tutmanızı bekleeriz. Gagauz türkçesini unutmayın, unutturmayın! Bunun yanında başka türk topluluklarınnan senseleliiniz olsun, türk respublikalarınnan baalarınızı, mutlaka, geliştirin.
Unutmayın, biz Adriatikadan taa Kitay duvarınadan uzanan 300 milionnuk büük bir ayläyiz. Marşınız ne deer: “Bayraanı üüsek kaldır, sän, benim paalu halkım. / Ne zorluk seni kırdı, ne zaman dolaştırdı. / Allahım, koru topraa, / Gagauz Eri, Bucaa”.
Allaa Diliniz, Bayraanızı üüsek kaldırmanızı iisözlesin, topraanızı korusun, deerim. Bu düşüncelärlän sözlerimä son verirkän, bir kerä taa konuşmanız, biri-birinizdän pay tutmanız hem birliiniz için sizä şükür ederim. Sayın Prezidenta hem Moldova kuvet strukturalarına da yardımnarı hem katkıları için şükürlerimi bildirerim.
Saa olun! Var olun! Allaha emanet olun!
Komrat, baş meydan, Canavar ayın 18-zi