Gagauziyada, Moldovada hem onnarın dışında anılmış olan akademiin, yazıcının, jurnalistın, aaraştırmacının Todur (Födor İvanoviç) ZANETin yaratma çalışmaları çok çeşitli yoldan hem kanatlarda yapılêr. Büün onu bileriz, nicä yazıcıyı, poetı, dramaturgu, çeviriciyi, rejisöru. Akademik Todur ZANETin bilim meraklıı alanı da pek geniş, onun şeremetlii hem beceriklii, gagauz istoriyasının hem kulturasının çok meraklı bölümnerini kavraması saygımızı çeker. Onun çalışmalarında ayırı bir er kaplêêr jurnalistika, neyä o energiyasını, kuvedini hem vakıdını baaşlêêr. “Ana Sözü” gazetası, angısına Todur ZANET artık may 30 yıl redaktorluk eder – gagauz dilindä çıkan tek gazetadır, angısını bilerlär hem
TAA DERINDÄN Maamilä surat Gagauz Respublikasının ilk Prezidentı olduu için, Gagauziya Halk Topluşu (GHT) teklif eder vermää Komrat Devlet Universitetına Komrat komunist partiyasının rayon komitetın azasının Stepan TOPALın adını. Bilmeerim, vardı mı GHTnın dooruluu bölä bir teklif yapmaa, sormadaan Komrat Devlet Universitetına kolektivına, rektorluuna hem gagauz bilim insannarın cümnesinä? Sanêrım, ani yoktu. Stepan TOPAL islää bir adamdı, ama 32 yıl geeri “Gagauz Halkı” milli akıntısının içinä komunist partiyasından yollandı hem taa Gagauz Respublikası prezidentliinädän hem Gagauz Respublikasını yok etmeyincä taa son günnerinädän o partiya onu elindän götürdü hem yukarı kaldırdı. Stepan TOPAL
TAA DERINDÄN 2020-ci yılın Baba Marta ayın 18-dä tamamnandı 95 yıl türkologun hem filologiya bilgilerindä doktorun Lüdmila POKROVSKAYAnın (18.03.1925 – 07.10.2009) duuma günündän. Lüdmila POKROVSKAYA rus dilcisi, angısı gagauzçayı bilmedään, gagauz dilin gramatikasını, dialektlarını hem gagauzların folklorunu araştırardı. Canabisi, «Песенное творчество гагаузов» adlı disertațiyasını 1953-cü yılda koruyup, taa sora gagauz filologiyasınnan ilgili 1964-cü yılda çıkardı bir bilim kiyadı – “Грамматика гагаузского языка. Фонетика и морфология”. Taa sora da 1978-ci yılda tiparladı “Синтаксис гагаузского языка в сравнительном освещении” kiyadını hem yazdı gagauz dili lekțiya kurslarını. Gagauziyanın M.V. Maruneviç adına Bilim-Aaraştırma Merkezi da Lüdmila
TAA DERINDÄN Kırım ayın (dekabri) 21-dä Poyraz Makedoniyada “21 Aralık Türkçe Eğitim günü” (“21 Kırım ay Türkçä Üürenmäk Günü”) ofiţial yortusu bakılêr. Yortu çerçevesindä bu devletin Üsküp (Skopiya) başkasabasında yapıldı “Balkannar hem Dou Evropada Türk kulturasının kayıp olan paalılıkları” simpoziumu. Simpoziumun açılışında ofițial sözleri tuttular Türkiye parlamentın Başkanı Prof. Dr. Mustafa ŞENTOP, Poyraz Makedoniya Parlamentın Başkanı Talat CAFERİ, Türkiye Üsküp Büükelçisi Hasan Mehmet SEKİZKÖK, Poyraz Makedoniya Konstituțiya daavası Başkanı Salih MURAT hem başkaları. Simpoziumun çalışmalarında pay aldılar TİKA başkanı yardımcısı Birol ÇETİN hem YTB başkanı yardımcısı Hadi TURUS. Ev saabilerindän kaarä simpoziumda
TAA DERINDÄN Baba Marta ayın 21-22 günnerindä Komrat Devlet Universitetında geçer 9-cu heryılkı Halklararası Balkan Konferențiyası – “İstoriya hem soțiokultura aspektları çerçevesindä Türkiye-Moldova ilişkileri”. Konferențiya hazırlandı Türkiye İstanbul Universitetın, Komrat Devlet Universitetın hem Avdarma küüyün istoriya muzeyin ortaklıında. Konferențiyanın ofițial açılışında söz tuttular Avdarma küüyün istoriya muzeyin kurucusu hem istoriyacı İgnat KAZMALI, Türkiye İstanbul Universitetın rektoru Prof. Dr. Mahmut AK, Türkiye Prezidenturasının arhiv Başkanı Prof. Dr. Uğur ÜRAL, Komrat Devlet Universitetın rektoru Prof. Dr. Sergey ZAHARİYA, Türkiye Kişinev Büükelçisi Gürol SÖKMENSÜER, Gagauziya Başkanı İrina VLAH hem başkaları. İki günün içindä Konferențiyanın plenar
TAA DERINDÄN Büük ayın 18-dä Türkiyedän Prof. Dr. Orhan KURAL nasaat etti Komrat Devlet Universitetın studentların önündä. Konferențiyanın temasını var nicä ölä açıklamaa: “Bän hem dünnää hem bendän sora dünnäda ne kalacek?!” Konferențiya başladı Prof. Dr. Orhan KURALın biografiyasını annadan bir küçük slayd-şoudan. Sora Canabisi studentlara danışmasını bu cimnedän başladı: “Gençlär, insanın adı onun zenginniinnän dünnedä kalmêêr, ama onun yaptıı faydalı işlärlän hem iiliklärlän kalêr!” O söledi, ani büünkü günädän 192 devlettä bulunmuş. Hem gezilerini kiyatlara yazmış hem insannar onnarı görsünnär deyni İstanbuldakı evindä muzey açmış. Prof. Dr. Orhan KURAL annattı, ani
TAA DERINDÄN Ceviz ayın 10-da Moldova-Kişinev Mitropoliyasının Sinod zalında oldu bir bilim konferențiyası «Протоиерей Михаил Чакир – просветитель и религиозный деятель Бессарабии», ani adandı Gagauzların hem bütün dünnä aydınnadıcısının Protoierey Ay-Boba Mihail ÇAKİRin (27.04. [eniycä 09.05] 1861– 08.09.1938) ölümündän 80-ci yılına. Konferențiyanın başında Ay-Boba Mihail ÇAKİRin mezarına gidildi, orada dua yapıldı hem mezara çiçek koyuldu. Götürdülär konferențiyayı Bütün Moldova hem Kişinev Mitropolitı VLADİMİR, Dr. Viktor ȚVİRKUN hem Dr. Oktavian MOŞİN. Bundan kaarä konferențiyada pay aldılar Gagauziya Başkanın hem İspolkom predsedatelin 1-ci yardımcısı Vadim ÇEBAN, Gagauziyadan popazlar, Moldova bilim Akademiyasının gagauzovedeniye bölümün işçileri, Gagauziyanın
TAA DERINDÄN Redakţiyamıza geldi rus dilindä bir bilim aaraştırması, angısını hazırlamış Azerbaycandan bilim hem istoriya adamı Bahtiyar TUNCAY. Bu yazıda açıklanêr Gagauzların geçmişinä genetika hem kuyu (yamnaya) kultura uurundan eni bir bakış. Является ли ямная (буджакская) культура ранней протоиндоевропейской культурой? Протоиндоевропейцы или прототюрки? Ямная культура – археологическая культура эпохи позднего энеолита – раннего бронзового века (3600-2300 года до н. э.), которая занимала территорию от Южного Приуралья на востоке до Днестра на западе, от Предкавказья на юге до Среднего Поволжья на севере. Л. С. Клейн в 1975 году выделял западное крыло «ямников» в
TAA DERINDÄN (Bilim-aaraştırma Merkezindä “Ana Sözü” gazetasının 30 yılına tombarlak masa) 2018-ci yılın Harman ayın 22-dä Gagauziyanın M. MARUNEVİÇ adına bilim-aaraştırma Merkezindä geçti bir tombarlak masa, ani ilgiliydi “Ana Sözü” gazetasının 30-cu yıldönümünnän. Tombarlak masanan maasuz musaafiri oldu “Ana Sözü” gazetanın baş redaktoru, yazıcı hem poet, akademik Todur ZANET. Tombarlak masa başladı ondan, ani Komrat Ay-boba Mihail ÇAKİR kolecın üürencileri Sergey MİTİOGLU akordeonda, sora Tatyana JELEZOVA kemençedä (iiredicileri Nataliya Stepanovna BÜÜK) çaldılar gagauz halk havalarını. Sora Bilim-aaraştırma Merkezin geçici direktoru İrina KONSTANTİNOVA tribunadan okudu bir doklad, angısında kısadan annattı cümnenin yaşamasında gazetaların
TAA DERINDÄN 2018-ci yılın Kirez ayın (iyün) 11-dä, gagauz literaturasında En Büük Ustanın, gagauz literaturasının klassiynin, poêtın hem yazıcının, dramaturgun hem folklorcunun, aaraştırmacının hem publiţistın, çeviricinin, muzeycinin Nikolay BABOGLUnun (02.05.1928 – 26.08.2008) duuma gününün 90-cı yıldönümünä Gagauziyanın M.Maruneviç Bilim Merkezindä oldu bir tombarlak masa toplantısı, ani baaşlandı bu Büük Adama. Nicä bildirer Bilim Merkezin saytı, bu tombarlak masanın adıydı “Nikolay BABOGLU – şannı yazıcı, peetçi, folklorcu, dramaturg, publiţist” hem onun uuruydu: “Nikolay BABOGLU için anmakları korumak, Nikolay BABOGLUnun bilimdä hem gagauz halkın kulturasında rolünä cümne insanın meraklıını çekmäk”. Bilim Merkezin zaametçilerindän kaarä,
TAA DERINDÄN