Biz artık bildirdik, ani 2020-ci yılın Canavar ayın (oktäbri) 17-25 günnerindä Türkiyenin başkasabasında teatrular ömüründä oldu pek önemni bir kultura sırası: “6-cı Halklarası Ankara kukla Festivali”, angısını hazırladılar hem başa çıkardılar “Kukla Karagöz Gösteri hem Sahne Sanatları Derneği” (KUKSADER) hem Ankarada hem da dünneyin çok erlerindä pek sevilän “Teatru Tempo” kukla teatrusu.
Bu yıl Festivaldä onlain rejımında 12 devlettän teatru grupaları pay aldı. Belli ki, başımıza gelän koronavirus pandemiyası beterinä, Festivalin düzennemesi internet dünnääsında geçti da dünneyin herbir köşesindän siiredicilerin kolayı oldu teatr grupaların oyunnarını Festivalin saytından siiretmää. Bütün bu koronavirus belasına bakmadaan, Festival gözäl hem başarılı oldu. Bunu da becerdilär yapmaa Festivalin hem “Teatru Tempo” teatrusu direktoru Marina YÜCE hem bu teatrunun rejisöru Halük YÜCE. Onuştan da karar aldık bu iki kultura insanından Festival için taa derin açıklamaları işitmää.
Marina hanım, bölä bir Festival yapmaa deyni fikir nicä duudu hem büünkü günädän onu sincir durumunda nasıl tutêrsınız?
Bu – uzun vakıt istediimiz bir işti! Ama karar vermemiz hem ilkinkisinä adım atmamız anidän patlayan bir iş oldu. Bizi buna itirän iki önemni sebeptän basetmää isteerim: Birincisi – Türkiyenin çok eski hem adetlenmiş bir gölgä teatrusu varlıı olması, ancak bu zenginnii büünkü kukla teatrusuna taşıyamaması hem gelişmemesi; ikincisi da – dünnääda bu alanda son yıllardakı yapılan pek gözäl işleri insannara duyurulmasını hem paylaşılmasını önümüzä koyduk. Biz kendimiz da çok festivallerdä pay alardık. Çok festivalin parçası olduktan sora kendimizä dedik: nedän biz dä yapmayalım? Hem bizim siiredicilerimizä dä bu gözellikleri paylaşmaa istedik.
Az sayıda hem az kişilik gurupalarlan başlayan ilk festivalimiz yıldan-yıla, gördüü ilgiyi katlayarak, taa çok memleket, taa çok oyun hem taa çok siirediciyi bir araya getirdi. İlk iki yıl içersindä Festivalimiz dış devletlerdä dä hep ilgi ortası olmaa başladı.
Bu bütün dünnääyı kaplayan kıran salgısının beterinä Festivali ayırı bir formata geçirdiniz – onlain bir festivalin aslıya çıkarılmasının zorlukları ya da kolaylıkları nelär oldu?
5-ci Festival bitär-bitmäz, 6-cı Festivalin hazırlıkları başladıydı. Artan bir ilgiylän hem bunun üzerimizdä oluşturduu sorumnuluklan çalışmalarımıza başladık. 2020-ci yılın Baba Marta (mart) ayına kadar, neredäsaydı, 6-cı Festivalimizlän ilgili pek çok detallär belli olduydu. Oyunnar, memleketlär, yapılacek atelye çalışmaları hem sergilär… Ancak salgın zamanı başlamasınnan birliktä bütün dünääda hem soțal ömürün herbir alanında olduu gibi bizlär dä bir vakıt için herbir işi durdurmaa zorunda kaldık. Aslıdan, taman hızlılıklan gidärkän, ansızdan duvara çarpmış gibi olduk. Ne yapacaamızı hem nasıl yol alacaamızı bilämedään geçän bir kaç ayın ardından sora, annadık, ani bu salgın vakıdında evlerindä kalmak zorunda olan insannarı teatruylan buluşturmak adına zor olacek. Bölecä, sadecä Ankara siiredicisinnän diil, bütün dünäädan siiredicilärlän buluşma kolaylıı oldu. Bununnan bu yıl, “Uluslararası Kukla Birliği” (UNIMA) hem “Uluslararası Çocuk hem Gençlik Teatruları Birliği” (ASSITEJ) Birliklerinnän işbirlii yaparak, 125 devletä festivalimizi taşımış olduk.
Marina hanım, izin verirseniz, biraz sțena arkasına göz atalım. Festival katılımnarı için gelän danışmaları incelemeniz, ölçüleriniz hem zamannama nasıl işleer?
Baş olarak, teklif aldıımız hem katıldıımız pek çok festivaldä, dünnäänın çok erindän teatru oyunnarını siirederiz. Taa doorusu, bu oyunnarı festivalimiz için incelemä kolaylıını bulêrız hem katılmaya buyur ederiz. Bunun yanında, bizlerä yollanan hepsi oyun videolarını siirederäk, islää bir kukla oyunu örnää olma kaluplarına bakêrız. Nedir bu kaluplar? En önemnisi islää bir annatma, başarılı bir kukla oynatması hem eer var sa oyuna izmet edän ii seçilmiş müzıkalardır. Öz olarak bunnar islää bir oyunun temelidir.
Haluk bey, siz bir rejisör hem halizdän kukla teatruculuun maestrosu olarak, kukla incäzanatın, günümüzdä hem, elbetki, dünää ölçüsündä eri hem durumu hakkında ne var nicä söleyäsiniz? Var nicä mi demää, ani kukla incäzanatı günümüzdä, bir şennik olmasından karä, kimär kerä üürediciliktä hem pedagogikada kullanılêr?
Kukla incäzanatı – bizdä taa gerçekleşmemiş olmaklan birliktä – devletimizin dışında diişik memleketlerdä 30 yıldan zeedä universitetların programları içindä er alêr hem üürenci etiştirer. Eski Sovetlär Birliindä kukla üüredicilii dä, kukla teatruları da çok önemni bir erä sayıptı. Batı teatrusunda bu alanda bizdeki gibi çok eski bir adetçilik sayıplıı olmasa da, bu alanda hızlı kendisini geliştirdi hem oyuncularlan yapılan teatruları da etkileyecek büünkü bir sțena dilinä dönüştü. Bu gün kukla incäzanatı alanında biri-birindän ayırı çok can dalgalandıran oyunnar hazırlanêr. Soruşun ikinci payına gelincä, üürediciliktä önemni eri dä genä yıllar öncä “Susam Sokağı” üüredicilik programasınnan bütün dünnäda bu incäzanatı gücü gösterildi. Bu türlü kukla üüredicilik alanında kullanılmaya çalışılêr. Ama dooru bir biçimdä kullanılêr mı, bu, beki, dartışılabilir.
Marina hanım, bu yıl katılan memleketlär hem gösterilär uurunda kısa bir bilgi veräbilirmisiniz?
Çalıştık, ani Türkiyedän kaarä, türlü erlerdän teatruları buyur etmää. Bu erlär: Amerika Birleşik Devletleri, Avstraliya, Bulgariya, Estoniya, Germaniya, Golandiya, Gruziya, İndiya, İzrail, Kazahstan hem Rusiya. Bu memleketlerin oyunnarı dışında festivaldä Türkiye, Amerika hem İzrail artistlerinnän üç taanä bilgi seminarları programamız gerçekleştirildi. Ayırıca ikisi Türkiye, kalanı Amerika olmak üzerä üç taanä dä sıra dışı kukla konulu sergilär siiredicilärlän buluştu. Bütün bu işlerimizlän ilgili programalar www.ankarakuklafest.com adresindän bakıldı.
Haluk bey, “Teatru Tempo” olarak, Türkiyedeki kukla sevgisinin yaygınnaşması hem en önemnisi dä üürenilmesi konusunda serioz bir misiyaya üstlenmiş bulunêrsınız. Bu konuda naşey sölemää istersiniz mi?
Kukla sevgisinin oluşmasına hem yaygınnaşmasına ön vereräk, uşak, genç, etişkin hem aylä olmak üzerä, bütün siiredici boylarına ayırı-ayırı etkileyici oyunnar seçmeyä hem sțenaya koymaa savaşêrız. Özelliklän, universiteların teatru bölümü üürencilerin, kukla teatrusunu merak etmeleri, açmaları hem üürenmeleri için atelye çalışmaları gerçekleştireriz. Bütün çalışmalarımızlan da en geniş kaplamalı keyzimiz, baş annamda, teatru kulturanın zenginneştirilmesidir, deyebiliriz.
Marina hanım, bölä bir etkinniin harç tarafı da olmalıdır. Bu noktada festivalin finansçılık tarafını nasıl saalêêrsınız?
Festivalin finansçılık tarafı, aslından, en çok zorlandıımız konu. Kukla incäzanaatı, yazık ki, tanınmêêr hem küçümseniyor, hem bir tarafı da, genel olarak, yatırım yapılmak istenmeer. Genel olarak, bir kuruluşlan, firmaylan ya da kişiylän finansçılık konusunda bir ilişki saalandıımızda, çeşitli sözlär alsak da, yazık ki, bu sözlerin arkasında durulmêêr. Ki çok zaman, ufak bir yardımda bilä zorlarımıza cuvap bulabilecekkän, bir kıpımda karşımızda kimseyi bulamayabileriz. Ama, bir kerä bilä olan, bu incäzanaatın dokunduu kişi yada kuruluşlar, etkileneräk bizimnän sevä-sevä işbirlii içersindä olmaa isteerlär.
Bu noktada, özelliklän, yıllardır yanımızda olan “Denizbank”, “Goethe Institut Ankara”, “Hollanda Büükelçilii”, “Ankara Büükşehir Belediyesi”, “Yıldızlar Grup”, “İzrail Büükelçilii” dostlarımızlan yaptıımız işbirliindän kanaatız, festivalimizä verdikleri yardım için şükür ederiz.
Marina Hanım, önümüzdeki yıl, koşullar diişmäz sä, festivalä bu biçimdä mi devam edeceyniz? Bu konuda, ilgi hem yardım çaarısı adına da söleyebileceyniz bir mesajınız, yapabileceyniz bir duyurunuz olabilir mi?
Bäncä, bu yıl hepimizä bunu üüretti: bir işi istediimiz kadar plannayabiliriz, ama bir kıpımda hazırlıklı olmadıımız durumnarlan karşı-karşıya kalabilirsiniz. Bu üzdän, gelecää baalı her angı bişey sölemäk, artık, bana akıllı gelmeer. Kesin olan bişey var: hedefimizdän vazgeçmeeriz. Hedefiniz varsa, durumnara görä diişsä dä, oraya ulaşacıınız bir yol, mutlaka bulursunuz! Biz sa, genä dä, 6-cı Festivaldän sora 7-yä hazırlanmaa başladık.
Anaktar sözlär : Ankara kukla Festivali, gölge tiyatro, Halük YÜCE, Marina YÜCE, Tiyatro Tempo
