2022-ci yılın Baba Mart ayın 30-31 günnerindä Türkiye Prezidentı Recep Tayyip ERDOĞAN Uzbekistana yaptıı vizitında Türk dünnäsının kulturası hem dilleri alanında iki memleket arasında usta etiştirecek bir üüredicilik kuruluşun kurulmasını arzu ettiini belirtmesi üzerinä, Uzbekistan Semerkant Devlet Universitı hem Türk İşbirlii hem Koordinaţiya Agenstvosunun (TİKA) arasında yapılan görüşmelär annaşmasınnan bu universitetta Türkologiya Aaraştırma İnstitutu kuruldu hem orası Türk dili laboratoriyası teknik lääzımnıklarınnan donatıldı. Çiçek ayın (aprel) 23-dä olan Semerkant Devlet Universitı Türkologiya Aaraştırma İnstitutun ofițial açılışında pay aldılar hem nasaat ettilär: Türk İşbirlii hem Koordinaţiya Agenstvosunun (TİKA) Başkan Yardımcısı Dr.
TAA DERINDÄN Büük ayın (yanvar) 15-dä, büük romın poetın Mihai EMİNESKUnun duuma günündä Moldovada bakıldı “Milli kulturanın günü”, angısının çerçevesindä Kişinev “Mihai Eminescu” halklararası akademik Merkezindä, Akademik Mihai ÇİMPOYun (Mihai Cimpoi) Kişinev “Mihai Eminescu” halklararası akademik Merkezin başı Elena DABİJAnın modiratorluunda, yapıldı “Aazdan aaza geçeräk, benim adım asirercä ilerleyecek” (“Al meu nume o să-l poarte secolii din gură-n gură”) adlı büük bir sıra. Bu sıranın gündeliindä neredä vardı poetın byustuna çiçek koyulması, onun peetlerin okunması, türküleri çalınması, teatrulu kompozițiyaları, “O, üüsek gerçek…” adlı bilim simpozium hem eni çıkan hem taazä olan kiyatların
TAA DERINDÄN Eni 2022-ci yıla karşı Türkiyenin SAYDA yayın enindä tipardan çıktı kiyat “NASTRADİN: Gagauz Kültüründe Nasreddin Hoca” kiyadı, angısını hazırladı gagauzları aarştıran hem gagauz folklorunu derindän bilän Türkiyenin Erzurum ATATÜRK Universitetin bilim adamı Abdulkerim DİNÇ. Nicä bildirer kiyadın “Ön sözü”ndä kiyadın avtoru Abdulkerim DİNÇ, bu 140 sayfalık çalışmada gagauzlarda Hoca NASTRADİN için fıkralar toplu Dionis TANASOGLUnun hazırladıı “Bucaktan Sesler” kiyadından – 22 fıkra, Nikaloy BABOGLUnun “Gagauz Folkloru” kiyadından – 17 fıkra, Azerbaycandan Güllü YOLOGLUnun “Gagoğuz Folkloru – Seçmeler” kiyadından – 62 fıkra, Todur ZANETin “Gagauzluk – Kultura, Ruh, Adetlär” kiyadından –
TAA DERINDÄN (Gagauziyan M.V. Maruneviç adına Bilim-aaraştırma Merkezi 10-cu yıldönümünü kutladı) Kırım ayın (dekabri) 20-dä kendisinin ilk tombarlak yoldönümünü kutladı Gagauziya M.V. Maruneviç adına Bilim-aaraştırma Merkezi, angısı yaşını Kasım ayında tamamnadı. Gagauziyan M.V. Maruneviç adına Bilim-aaraştırma Merkezi yıldönümü kutlamaa deyni Gagauziyaya büün toplandılar bilim adamnarı Moldovadan, Türkiyedän, Rusiyadan hem Ukraynadan. Sıraya geldilär Gagauziyanın öndercileri, Halk Topluşun deputatları, Gagauziyanın şkolaların direktorları hem üüredicileri, kultura zaametçileri, popazlar, yazıcılar hem taa çok başka insannar. Önemni bu sırada Moldovanın hem Gagauziyanın Gimnalarına saygı gösterildi, nedän sora Gagauziya M.V. Maruneviç adına Bilim-aaraştırma Merkezini tanıştırmaa deyni kısa bi
TAA DERINDÄN 2021 yılın Harman ayın (avgust) 31-ri – Ceviz ayın (sentäbri) 1-ri günnerindä Kişinevda oldu Bütündünnä eminiskologların 10-cu Kongresı. Onu ortak hazırladılar Moldova hem Romıniya Bilimnär Akademiyaları, Kişinev “Mihai Eminescu” Romın Kulturası İnstitutu, Kişinev “Mihai Eminescu” halklararası akademik Merkezi, Romıniya Dumbraveni kasabasının primariyası. Eminiskologların 10-cu Kongresı “EMİNESKU hem PAALILIKLAR DÜNNÄSI” başlıının altında geçti. Bu büük kultura olayına, Emineskunun evrenindän can çekmesi alan eminiskologlardan hem başka bilim insannarından kaarä, kendi dokladlarınnan, eni bulunan dokumentlärlän hem kiyatlarınnan katıldılar yazıcılar, araştırmacılar, çeviricilär, literatura kritikleri, epigramacılar h.b. Bütündünnä eminiskologların 10-cu Kongresın açılışı geçti Moldova Bilimnär Akademiyasının
TAA DERINDÄN Çiçek ayın (aprel) 19-da Komrat regional resim Galereyasında oldu artık IX-cu “Mihail ÇAKİR okumakları”, ani bu yıl adandı gagauzların hem bütün dünnäyın büük bilim hem klisä adamının Protoierey Ay-Boba Mihail ÇAKİRin (27.04. [eniycä 09.05] 1961– 08.09.1938) duuma gününün 160-cı yıldönümünä. “Mihail ÇAKİR okumakları”nı, Moldova Mitropolitı VLADİMİRın ii sözlemesinnän, Gagauziya İspolkomu hem Kaullan Komrat Eparhiyasının arkalanmasınnan, ortak hazırladılar Gagauziyanın Mariya MARUNEVİÇ adına Bilim-aaraştırma merkezi hem Gagauziyanın üüredicilik Upravleniyası. “Mihail ÇAKİR okumakları”nın açılışını yaptı Gagauziyanın Mariya MARUNEVİÇ adına bilim-aaraştırma Merkezin başı İrina KONSTANTİNOVA. Sora bilim Merkezin zaametçisi Vitaliy BOYKOV tanıştırdı okumaklara gelenneri o
TAA DERINDÄN Dijital tehnologiyaları, payacan gibi bütün dünneyi kaplayıp, dünneyin intelektual, kultura, industriya hem, belliki, cümnenin üüredicilik uurunda ilerlemesinä büük hızlılık getirdi, vereyip kolayı ona, ani, evdän çıkmadaan, may herkezi bu dijital dünnäsının bir karacıı olsun. İntelektual ortaklıına hem virtual birleşmesinä katkılarda bulunsun hem ortaklıktan kendisinä taa çok faydalı işlär alsın. Dijital tehnologiyaların türlü uurlarda rolü için çok bilim aaraştırmaları hem incelemeleri yapıldı. Onnarın arasında bulunêr o aaraştırma da, angısını yaptı Komrat Devlet Universitetın masterantkası, Avdarma küüyün gagauz dilindä üürediciyka Elena Födorovna KARAMİT. Gagauzlara deyni bu eni hem faydalı çalışmanın birkaç küçücük
TAA DERINDÄN Geçennerdä Türkiyenin Selenge basım evindä tipardan çıktı gagauzlar için eni bir kiyat – “GAGAUZLAR”, angısını hazırladı hem yazdı Türkiyenin Uşak Universitetın İstoriya bölümündän Dr. Selcen Özyurt ULUTAŞ. Kyadı yazmaa deyni Dr. Selcen Özyurt ULUTAŞ, Gagauziyaya gelip, gagauzların yaşamasın hem durumun kendi gözünnän gördü hem bu uurda kiyadını da hazırladı. Nicä açıklanêr kiyadın tanıtım yazısında. Bu kiyat gagauzların kulturasını, istoriyasını, cümne hem politka durumnarını açıklêêr.
TAA DERINDÄN Gagauziyada, Moldovada hem onnarın dışında anılmış olan akademiin, yazıcının, jurnalistın, aaraştırmacının Todur (Födor İvanoviç) ZANETin yaratma çalışmaları çok çeşitli yoldan hem kanatlarda yapılêr. Büün onu bileriz, nicä yazıcıyı, poetı, dramaturgu, çeviriciyi, rejisöru. Akademik Todur ZANETin bilim meraklıı alanı da pek geniş, onun şeremetlii hem beceriklii, gagauz istoriyasının hem kulturasının çok meraklı bölümnerini kavraması saygımızı çeker. Onun çalışmalarında ayırı bir er kaplêêr jurnalistika, neyä o energiyasını, kuvedini hem vakıdını baaşlêêr. “Ana Sözü” gazetası, angısına Todur ZANET artık may 30 yıl redaktorluk eder – gagauz dilindä çıkan tek gazetadır, angısını bilerlär hem
TAA DERINDÄN 55 yıl geeri, 1965-ci yılda, tiparlandı çıktı anılmış gagauz bilim adamının, gagauz dilin aaraştırmacısının Boris Petroviç TUKANın filologiya bilimnerindä kandidatlıına bilim gradlıı için disertațiyanın avtoreferatı: «Вулканештский диалект гагаузского языка» (“Gagauz dilin valkaneş dialektı” – çevirmä “AS”). Boris TUKANın duudu 2023-cü yılın Baba Marta ayın 1-dä Basarabiyanın Tigina uezdının Komrat kasabasında (öldü – 01.03.2012, İerusalim, İzrail). Başardı SSRB Bilimnär Akademiyasının dil bilimneri İnstitutun türkologiya bölümünün aspiranturasını, neredä disertațiyası için hazırladı «Вулканештский диалект гагаузского языка» (“Gagauz dilin valkaneş dialektı” – çevirmä “AS”) avtoreferatını, angısını 1965-ci yılda, 200 taanä olarak, yayınnandı. Büünkü gündä
TAA DERINDÄN