TİKAnın Moldovada hem Gagauziyada yaptıı işlär için TİKA Kişinev ofisin koordinatoru Selda ÖZDENOĞLUylan konuştuk.
Paalı Selda ÖZDENOĞLU, siz, TİKA koordinatoru olarak, Moldovada bir yılsınız, ama, eski TİKAcı olarak, burayı çok kerä geldiniz. Moldova hem Gagauziya sizin için ne?
Burayı birkaç kerä gelip-gitmiştim, çok proektların başında oldum. Ama bundan en büük kazanç oldu o, ani moldovalıların hem gagauızların kalibini kazandım. Onnarın da artık kalibimdä önemni bir eri var. Gagauzlarlan da bir kardaşlıımız var, çünkü aramızda kan baamız var. Moldovannarı da çok sevdim. Onuştan, geldiim gündän beeri onnarın yanında bir ayledä kendimi duyêrım.
TİKA olarak çok işleri burada yapêrız, ama iki toplumda da taa çok severiz kalibtän kalibä yapan işleri. Zerä yapılan işlär mekanik kalmamalı. Belliki, para olmadaan kimi işlär olmêêr. Ama sadecä da para etmeer, bir da can sıcaklıı olması lääzım.
TİKA yolunnan Türkiye dünnedä çok insannık hem kalkınma yardımnarı yapêr. Bu kolay diil.
Elbetki. 2017-ci yılda Türkiye, yapılan harcamalara görä, dünnedä insannık yardımarında 1-ci oldu, kalkınma yardımnarında da 6-cı. Şindi önümüzdä duran devletlerä bakêrız Amerika, Germaniya, Yaponiya – zengin devletlär. Türkiye en zengin altıncı devlet diil. Ama, demeli ki, bir can sıcaklıı durumu var.
Moldovada yaptıınız proektların arasında aarlık Gagauziyaya verersini. Ama şindi Moldovada büük bir proekt başarêrsınız – Moldova Prezidenturasının binasını.
Dooru, çalışmamızın aarlıı taa çok Gagauziyada olêr. Ama son yıllarda Moldovanın başka erlerindä da proektların yapmasının arzusundayız. Moldova Prezidenturasının binasının remondu da iki Prezidentın arasında annaşmaya görä yapılêr. Bu bir jest – Türkiye halkından Moldova halkına bir baaşış. Bu binayı biz Moldova halkına yapêrız. Zerä bu bina – Moldovanın baamsızlıı simvoludur. Onun karannıkta kalması islää diil. Onu aydınnatmak lääzım, işletmäk lääzım, bununnan Moldovanın baamsızlıını güçlendirip.
Açıklamalara görä da, Türkiye Prezidentı Recep Tayyip ERDOĞANın vizitinda bu binanın ofițial açılışı yapılacek.
Ölä, ama diil salt bu binanın. Düşünerim, ani bu sırada var bizim Gagauziyada 72 uşak alacek eni yaptıımız yatılı uşak başçasının hem eni yaptıımız Komrat rayon bolniţasının hirurgiya korpusun açılışı da.
Bundan kaarä, bilersiniz, büük bir proektımız hazır – “Recep Tayyip ERDOĞAN üüredicilik kompleksı”. Pek isteeriz, ani ona uur gelsin deyni, Sayın Prezidentımız burdaykana bir temel atmalı işi yapalım, da Canabisi o temelä bir taş koysun.
Sıra gelmişkan Gagauziyada yapılan proektlara, onnarın birkaçını açıklırmısınız?
Onnarın arasında Valkaneş kasabasının su proektı, Kiriyet küüyün Kultura Evi, Aydar küüyündä kilimciliklän ilgili proektlar var.
Siz geldiinizdän beeri kendiniz herbir gagauz küüyünü hem kasabasını gezip, işlärlän erindä tanıştınız.
Bunu yaptım o üzerä, ani Gagauziyanın hepsi 23 küüyünnän hem 3 kasabasınnan tanışıp, kendim gidiym da, oradakı erli öneticilärlän buluşup, istediklerini hem problemalarını doorudan üüreneyim, erindä göreyim. İsteerim ki her küüdä TİKAnın izi olsu, her küüyä bişey yapalım.
Gagauziya öndercileri bunda sizi önnendirerlär mi?
Halizdän biz baamsız olarak çalı-şêrız. Gagauziyada bir seçilmiş önetim var. Onuştan onnarlan bir işbirlii halında çalışêrız. Ama onnar bizä demeerlär: şurda gidin bir iş yapın, şurada yapmayın. Biz kendi iş kartamızı kurêrız. Da, iş başına geldiinän, onnara da bildireriz. Çünkü önetimin bilgisi dışında bişey yapmaa çok gözäl bir iş diildir.
Sölediiniz işlär – büük işlär. 1994-cü yıldan büünkü günädän TİKA burayı kaç milion dolarlık proekt yaptı?
Burada isteerim pek önemni bir incelemäk açıklamaa. Başka devletlär, yaptıkları yardımnarın parasını sayarkan, bunun içinä hepsi harcamaları koyêr: personal zarplataları, yol hem başka harçları. Türkiye bölä yapmêêr. Türkiye sayêr sadecä proektlara koyulan parayı. Baştan bilä sayarsak, sadecä TİKA burayı yaklaşık 60 milion dolarlık proektlar yaptı.
Siz TİKAda çok yıllar çalışêrsınız. İşinizlän çok erlerä gittiniz, çok erleri gördünüz. Terezenin bir çanaana Moldovayı hem Gagauziyayı attıynan, öbür çanaana da başka devletleri – ortaya ne çıkar?
Şindi kendi bakışımı açıklayarak, ama bu bakış TİKA bakışı da – yaptıımız işä sayıp çıkması, çok önemni. Bän çok devlettä gördüm: bir proekt yapêrsınız, ama proekt bittiynän, ona sayıp çıkan yok da o çıkmayınca, 5-10 yıl o proektı siz hep bakêrsınız. Burada bu yok. Burada, Gagauziyada olsun, Moldovada olsun, çok sayıp çıkêrlar.
Burada insannar benim gibi, bunu burada duyêrım. Bir da, biz burada istediimiz modeldä çalışêrız – bir sorun var, o sorunu birliktä çözän çözüm ortakları gibiyiz. Herkezi bişey ortaya koyêr – parayı, akıl, zaamet. Biz bir işi yaptıynan heptän çıkmêêrız ordan. Örnek: Komratta bir ihtärlar Evi yaptık, biz hep orayı önemni günnerdä gideriz, istediklerini karşlamaa çalışêrız.
Siz TİKAdan kaarä birerdä taa işlediniz mi?
Bän Universitetı başardıynan gözümü TİKAda açtım, sanêrım, ani kapadacam da burada.
Saa olun.
Saa olun siz da.
