Geçennerdä bir sayt açtı eni bir sincirli rubrika «ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТЬ ГАГАУЗИИ», neredä, annadıyma kadar, gagauzçayı hem gagauzların istoriyasını, kulturasını hem can zenginniklerini bilmeyän kişilär, bizä hem dünneyä gagauzlar için ne sa annatmaa savaşêrlar.
Savamakta islää bişey var. Ko savaşsınnar hem dä, becerärsalar, annatsınnar bişey gözäl hem da DOORU. Ama, yazık, DOORULKTA biraz kıtlık var.
Alalım bu sincirdä ilk haberin ilk cümlesini: «У входа в музей села Бешалма стоит монумент Дмитрию Карачобану –поэту, прозаику, режиссёру, художнику и создателю современной гагаузской культуры…».
Dimitriy KARAÇOBANın erini gagauz kulturasının içindä bileräk hem o eri bir şüpä altına koymayarak, bütün bilgilerimnän hem cuvaplıımnan yazêrım: Canabisi diil “создатель современной гагаузской культуры” (büünkü gagauz kulturasının kurucusu”.
Açan Büük Mihail ÇAKİR büünkü gagauz kulturasının temelini kurardı, afedin, Dimitriy KARAÇOBAN hiç dünneedä dä yoktu.
Açan Dionis TANASOGLU gagauz kinosunun temelini koyardı hem gagauzlar için kino çıkarardı, Dimitriy KARAÇOBAN henez etişän bir uşaktı.
Açan Dionis TANASOGLU, büünkü gagauz kulturasının temelini kurararak, 1957-ci yılda gagauzların kiril alfafitini hazırladı hem bu alfavitin temelinä görä gagauz dilinin ilk bilim orfografiyasını hazırladı, Dimitriy KARAÇOBAN orada hiç yoktu da.
Açan Dionis TANASOGLU, 1959-cu yılda büünkü gagauz kulturasının temelini kurararak, ilk gagauz literatura toplumunu “Bucaktan seslär” hazırldı, Dimitriy KARAÇOBAN neredäydi acaba?
Açan Nikolay TANASOGLU, Dionis TANASOGLU hem Nikolay BABOGLU, büünkü gagauz kulturasının temelini kurararak, ilk gagauz şkola kiyatlarını hazırlardılar hem çıkarardılar, Dimitriy KARAÇOBAN Kaul uçilişçesindä bulunardı.
Açan anılmış türkücümüz İon BAS, büünkü gagauz kulturasının temelini kurararak hem onu zenginneştireräk, gagauzların eski hem şindiki türkülerini üzerä çıkarardı hem bütün dünneyä tanıdardı, Dimitriy KARAÇOBAN kaçını ona baaşladı.
Açan, aöan, açan.. Bir sürü açan…
Büünkü gagauz kulturasının temelini kuraran insannarın adlarını var nicä taa sıralamaa, ama gagauzçayı hem gagauzların istoriyasını, kulturasını hem can zenginniklerini bilmeyän kişilerä deyni – bu faydasız. Hem diil salt o kişilerä, ama onnarın ardında hem başında durannara deyni dä faydasız, çünkü, azıdarak, onnar, bizi eşek erinä tutup, kendi yalancı hem esapsız işlerini yapêrlar. Kabledin kalanının da…
Todur ZANET, Akademik, yazıcı, poet, türkolog, folklorcu, aaraştırmacı, rejisör, sţenarist, dramaturg, publiţist, çevirici. Gagauz Milli Gimnanın avtoru (22.07.1990). Gagauz dilindä birinci olan “Ana Sözü” gazetasının hem uşaklar için ilk gagauzça “Kırlangaç” jurnalın baş redaktoru.
