2020.08.28,Todur Zanet TARAFINDAN YAZILI, CÜMNE BOLUMU
Bitki toplantılarda hem haliz, Komratta Türkiye Respublikasının Başkonsulluu açılışında, Rusiyanın hem rus dilin büük “koruyucusu” (en aazdan Canabisi bölä üünärdi) Gagauziya Başkanı İrina VLAH ansızdan konuşmalarını “devlet dilindä” yapmaa başladı, “utanarak” sölemää, ani lafeder ROMINCA. Biz buna maana bulamêêrız, çünkü belli, ani Canabisi eni politika dalgaların altına yatmaa savaşêr, bezbelli, hazırlanıp Başkannıktan sora Moldovada yada Romıniyada büük hem sıcak bir devlet erinä erleşmää. Bu onun işi! Yok nicä maanaa bulmaa ona, ani balık derinnii, insan da sıcaklıı aarêêr. Ama burada birkaç soruş peydalanêr. Neçin Başkanşa romınca lafederäk, deer, ani “devlet
TAA DERINDÄN Bän pek severim bulgar halkını, onnarın dilini hem kulturasını, adetlerini hem sıralarını ama hiç bir kerä onnarın işinä karışmêêrım hem yollarında köstek koymêêrım. İnanêrım, ani onnar pek akıllı hem candan zengin insannar. Küülerimizdä hem kasabalarımızda yaşayan bulgarlara biz tukan deeriz. Bu diil ayıp ya da prost bir laf. Bu laf sadä gösterer, ani o insan yaşêêr gagauzların arasında. Ama kendi küülerindä yaşayan bulgarlara biz da bulgar deeriz. Onun için bunu ölä kabledin. Büün kısa bir sözüm var tukannar için. Ama diil hepsi tukannar için – sadä miskin hem yalancılar için.
TAA DERINDÄN “Herliim biz kuvettä bulunnara yalan sölärsäk – bu kabaat. Ama kuvettä bulunnar bizä yalan sölärsä – bu politika” (William James MURRAY, amerikalı kino hem televideniye aktöru, komik, kinorejisör, sțenariycı hem prodüser). 2015-ci yılda Gagauziya Başkannarı seçimnerindä ozamankı kandidat İrina VLAH adadıydı: «Я даю обещание, что ни одна больница и школа в Гагаузии не будут закрыты» (bak: http://vlah.md/index.php?newsid=58), ama bu yalan çıktı, zerä Kirez ayın (iyün) 5-dä, artık Gagauziya Başkanı İrina VLAHın başkannıı altında geçän İspolkom toplantısında karar alındı Çeşmäküüyü gimnaziyasını kapamaa. Bu gimnaziyaynın üürencilerini küüdeki lițeyä geçirilerlär. Yol üstündä kalan
TAA DERINDÄN 2020.05.10,Todur Zanet TARAFINDAN YAZILI, CÜMNE BOLUMU
(Raametli Zahar Dimitrieviç KİHAYALın (25.11.1951 – 07.05.2020) candan anmasına) Çadır kasabasından geldi kara haber – ansızdan raametli oldu aydın hem pek islää bir adam, Allah insanı, Çadır kasabasının Sovetinin azası Zahar Dimitrieviç KİHAYAL, ani kendi tükännarında iş verärdi çok insannara, onnara vakıdında ödärdi islää zarplata hem devletä dä vergi verärdi. Bunnar için yazêrız en ilkin, zerä başlayıp o kişilerdän, ani işlärdilär Zahar Dimitrieviçlän bilä, da taa Çadır kasabasının insannarınadan hem öndercilerinädän, hepsinädän, kim bilärdi bu aydın adamı, hepsicii, can acısınnan, söleerlär, ani bu büük bir kayıp Çadıra, Gagauziyaya hem gagauz
TAA DERINDÄN 2020-ci yılın Baba Marta ayın 18-dä tamamnandı 95 yıl türkologun hem filologiya bilgilerindä doktorun Lüdmila POKROVSKAYAnın (18.03.1925 – 07.10.2009) duuma günündän. Lüdmila POKROVSKAYA rus dilcisi, angısı gagauzçayı bilmedään, gagauz dilin gramatikasını, dialektlarını hem gagauzların folklorunu araştırardı. Canabisi, «Песенное творчество гагаузов» adlı disertațiyasını 1953-cü yılda koruyup, taa sora gagauz filologiyasınnan ilgili 1964-cü yılda çıkardı bir bilim kiyadı – “Грамматика гагаузского языка. Фонетика и морфология”. Taa sora da 1978-ci yılda tiparladı “Синтаксис гагаузского языка в сравнительном освещении” kiyadını hem yazdı gagauz dili lekțiya kurslarını. Gagauziyanın M.V. Maruneviç adına Bilim-Aaraştırma Merkezi da Lüdmila
TAA DERINDÄN 2020.01.22,Todur Zanet TARAFINDAN YAZILI, CÜMNE BOLUMU
Gagauz dilin hem gagauzluu korumak için kurulan avtonomiyanın 25-ci yıldönümü kuvettä bulunannarın tarafından may bir afta tantalalı hem büük şenniklän bakıldı. Gözäl hem üünmäk (kimär kerä boş hem yalan) sözlär herbir tribunadan dev çannarın sesleri gibi ötärdilär. Ama bu arada Gagauziyanın üüredicilik Upravleniyası, susaraktan, Gagauz Dilimizä büük bir bıçak sapladı. Sapladı ölä, nicä sapladılar 1961-dä, nicä sapladılar 1984-tä, 1988-dä, XXI-ci üzyılın başında. Laf gider bir maamilä surat anketa için, angısını Gagauziyanın yubeliyini kutlarkana hızlıca doldurttular gagauz dilindä üürencilerä. Bu işi yapmaa deyni koşuldu Gagauziyanın üüredicilik Upravleniyası hepsi zaametçileri, ani avtobuslarlan
TAA DERINDÄN Canavar ayın (oktäbri) 15-dä Gagauziya Halk Topluşu (GHT) kendisinin XXX-cu toplantısında, inceleyeräk GHT deputatların Elena KARAMİTın hem Ekaterina JEKOVAnın zakon teklifini “Gagauziyada 1946-1947 yıllarda aaçlık kurbannarını Anmak Günü” Canavar ayın (oktäbri) 19-da olsun deyni, Karar aldı Gagauziyada bu gündä “Aaçlık kurbannarını Anmak Günü” bakılsın. İlkin, soruşlan ilgili olarak, doklad tuttular deputat Elena KARAMİT hem GHT reglament komisiyası başı yardımcısı Mihail JELEZOGLU. Onnara kendi açıklamalarını ekledilär deputat Ekaterina JEKOVA hem bilim adamı Dr. Konstantin TAUŞANCI. Canabileri taa laflarını bitirmedään, sansın öncä hazırlanan sțenariya görä, Soțialistlär partiyasının deputatları Pötr ÇAVDAR (Svetloe), Grigoriy DÜLGER (Beşalma), Pötr
TAA DERINDÄN (“Gagauz kilimneri” festivali bitti! Erinä “Bilmäm ne kilimneri?” festivali geldi!) 2013-cü yıldan beeri, Gagauziyanın Aydar küüyün primariyasının kararına görä, bu küüdä “Gagauz kilimneri” festivali yapılardı. Bu yıl da ölä bir festivalin yapılması bildirildi. Ama onun erinä ortalaa başka bir festival geldi – var nicä demää “Bilmäm ne kilimneri?” festivali. 2013-cü yılda “Gagauz kilimneri” festivali başladı nicä bir GAGAUZ hem GAGAUZLUK festivali, ani yapılardı Aydar küüyün Kurban günündä hem Büük Panaiya (Harman ayın 28-zi, bu gündä Aydar küüyün Kisä Kurbanı) yortusunda ya ona karşı. Hepsi buna pek sevinirdi. Altı yıl “Gagauz
TAA DERINDÄN 2019.07.30,Todur Zanet TARAFINDAN YAZILI, CÜMNE BOLUMU
Çok yıllar gözledärdim Beşalma küüyündän “Sedef” “gagauz” ansamblisinin “yaratmasını”, da hep umut güdärdim, ani bu insannar bir günü annayaceklar, ani onnarın “gagauz kulturasını” göstermäk çingenelää benzeer. Zavalı insannarda ne ses var, ne dil duygusu, ne da potrulu kıvraklık. Bilmeerim, bekim bu gözletmäk nekadar sürteceydi taa, ama geçennerdä Beşalmanın “ Sedef ” ansamblisi için “sıradakı” üünmäk kolverimini GRTda siirettim, da annadım, ani bıçak kemää dayandı artık. İnsannarın annaması yok: ne iş için çalêrlar, nicä hem ne türlü çalêrlar. Ani ansamblinin gagauz muzıkasından haberlrei yok – bu bir iş. Ama, ani onnar
TAA DERINDÄN 2019.04.03,Todur Zanet TARAFINDAN YAZILI, CÜMNE BOLUMU
Çiçek ayın (aprel) 2-dä Moldovada oldu politika ortalıını açıklayan bir iş – Moldova Prezidentı soțialist İgor DODON oturttu bir masaya Soțialistlär hem Demokratlar partiyaların liderlerini, Parlamentın geleceeni hem Parlamentta ortaklık birleşmesini kurmasını annaşsınnar deyni. Buluşmadan sora Prezident İgor DODON presaya bir açıklama yaptı, neredä ilktän urguladı, ani bu buluşma Soțialistlär hem Demokratlar partiyaların liderlerinnän oldu. Ama bakarsanız prezidenturanın saytında verilän patretlerä, annêêrsınız, ani bu buluşma taa çok İgor DODON hem Demokratlar partiyasının başı Vladimir PLAHOTNÜK arasında buluşmaya benzeer, zerä masada onnar karşı-karşıya oturêrlar. Soțialistlär partiyasının başı Zinaida GREÇANAYA sa, bakmadaan
TAA DERINDÄN