Canavar ayın (oktäbri) 19-23 günnerindä Türkiyanın Ege Universitetın Türk dünnäsı araştırma İnstitutu yaptı III-cü Halklararası türk dünnäsı kultura Kongresini. Onun konusu “Dedä Korkut hem Türk dünnäsı” oldu. Bu konu ayırıldı o üzerä, ani 2015-ci yılda tamamnandı 200 yıl nicä “Dedä Korkut” kiyadı bulundu hem bilim dünnesinä tanıtıldı. “Dedä Korkut” kiyadı bulundu 1815-ci yılda Germaniyanın Drezden kasabasının bibliotekasında. Taa sora bir ekzemplär da Vatikanın bibliotekasında üzä çıktı. Drezdenda bulunan destanda 12 bölüm var, Vatikanın ekzemplärında sa sade altı bölüm korunmuş. “Dedä Korkut” kiyadı bu bir kiyat, angısının sayfalarında toplu hem annadılêr
TAA DERINDÄN Kirez ayın 15-dä Komrat Devlet Universitetında (KDU) açıldı vengr dili hem kultura Merkezi. Aşılışta pay aldılar Gagauziyanın Başkanı İrina VLAH, Vengriyanın Moldovada Büükelçisi Matiaş SİLADİ hem KDU rektoru Zinaida ARİKOVA. Merkezdä erleştirildi kompyutorlar, biblioteka hem multimediya tertipleri. Vengr dili hem kultura Merkezin açılışında Vengriyanın Büükelçisi baaşladı KDU rektoruna anmak için tiparlanmış Vengriya Konstituţiyasını.
TAA DERINDÄN Komratta “M. Maruneviç” adına Bilim-aaraştırma Merkezindä Baba Marta ayın 25-dä geçer bilim-praktika konferenţiyası “Роль СМИ в развитии гагаузского языка и достижении межэтнического согласия в обществе” (“Gagauz dilinin ilerlemesindä Masa-İnformaţiya Kolaylıklarının rolü hem insan topluluunda etnika arası annaşmasının başarı kazanması” – gagauzçası Bilim-aaraştırma Merkezin). Onu otrak hasırladı Bilim-aaraştırma Merkezi hem Gagauziyanın “Radio Hem Televideniye” Cümne kuruluşu. Konferenţiyada pay alêrlar bilim insannarı, yazıcılar hem gazetacılar, cümne hem kultura insannarı. Bilim-praktika konferenţiyası çerçevesindä, plenum oturuşundan kaarä, iki sekţiyada da çalışmaklar olacek. I-ci sekţiya – “Роль и значение СМИ в функционировании языков в Гагаузии.”;
TAA DERINDÄN Baba Marta ayın 12-dä Moldova Bilim Akademiyasında prezentaţiya oldu kiyada “Gagauzça-rusça-romınca lingvistika terminneri danışma sözlüü”. Hazırladılar onu filologiya bilgilerindä doktorlar Evdokiya SOROCEANU hem Tatiana ŞARŞOV. Prezentaţiyada pay aldılar Moldova Bilim Akademiyasının başı George DUKA, Türkiye Büükelçisi Mehmet Selim KARTAL, TİKA koordinatoru Cenan ALPASLAN, gagauz bilim hem cümne insannarı. Sözlüktä 3 bölüm var: gagauzça-rusça-romınca, русско-гагаузко-румынский, român-rus-găgăuz. Kiyat tiparlandı Türkiyenin Yurtdışı Türklär hem Akraba Topluluklar Başkannıın (YTB) parasınnan.
TAA DERINDÄN Gagauziya avtonomiyasının 20-ci yıldönümünä karşı Kırım ayın 12-dä Komradın kenarında, bir restoranın düün salonunda, oldu bir Halklararası bilim-praktika konferenţiyası. Konferenţiyanın temasıydı “Gagauz avtonomiyasına 20 yıl. Dün, büün, yaarına. Büünkü Moldovanın içindä Gagauziya avtonomiyasının rolü hem eri”. Konferenţiyayı hazırladılar Gagauziyanın İspolkomu, Halk Topluşu, Gagauziyanın Bilim Merkezi. Onnara yardımcı oldu Kişinev TİKA koordinatorluu da. Konferenţiyada pay aldılar politikacılar Moldovadan, Türkiyedän hem Ukraynadan, diplomat hem halklararası misiyaların başları, Gagauziyanın kurucuları hem aktivistleri. Tribunadan konferenţiyada söz tuttular Gagauziyanın başkanı Mihail FORMUZAL, Halk Topluşun başı Dimitriy KONSTANTİNOV, Türkiyenin Büükelçisi Mehmet Selim KARTAL, Türkiye Parlamentının “Türkiye-Moldova”
TAA DERINDÄN Gagauziyanın İspolkomu kabletti «Правила орфографии и пунктуации гагаузского языка (новая редакция)» kurallarını. Eni kiyat genä genä rus dilindä! Neçin sa herkerä, açan söz gider gagauz dilini korumak hem doorutmak için, bütün işlär rus dilindä yapılêr? Bu soruşa cuvap çok var. Onnarı hepsini aaraştırmaa istämeerim. Sade bir iş soracam. Diil mi o iş için, ani gagauz dilini taa kolay yok etmää rus dili kalupları içindä! Bilerim, bana hemen cuvap vereceklär: “Tezdä onu gagauzçaya da çevirecez?” Neçin ölä, neçin saa kulaanızı arkadan sol elinizlän kaşıyêrsınız? Neçin çevireceniz? Neçin yazmadınız gagauzça da sora
TAA DERINDÄN Kirez ayın 8-12 günneri arası Komrat Devlet Universitetında (KDU) oldu “Cümne bilimnerin VI. Halklararası Balkan Kongresı”. Kongresı birliktä hazırladılar Türkiyenin Selçuk Universitetı hem KDU. KDU hem Gagauziya bilim adamnarından kaarä, Kongrestä pay aldılar bilgiçlär Türkiyedän, Romıniyada, Azerbaycandan, Başkiriyadan (Rusiya Federaţiyası). Kongresta incelendi dokladlar hem fikirlär literatura, dil, din, antropologiya, istoriya, mediţina, juridika, ekonomika, finans, turizma hem başka uurlarda.
TAA DERINDÄN Türkiyedä tipardan çıktı gagauzlar için pek paalı hem önemli kiyat – “Gagauzlar”. Hazırladı onu gagauz halkın büük dostu, gagauzları islää bilän hem onnarı pek sevän, Türkiyenin Erzurum Universitetın üüredicisi Abdulkerim DİNÇ. Abdulkerim DİNÇ birkaç yıl Komrat Devlet Universitetında işledi. Gagauz küülerini adım-adım gezip, gagauzların yaşamasını, istoriyasını, kulturasını, adetlerini hem sıralarını inceleyip, o incelemeleri bigi uurana kaldırdı. Gagauzlar için bilgileri da gözäl bir kiyada erleştirip hem tertipleyip, hem o kiyada “Gagauzlar” adını verip, bizi dünneyä tanıştırdı.
TAA DERINDÄN Ceviz ayın 27-dä Komrat Devlet Univeristetın konferenţiya salonunda tombarlak masa oturuşu oldu. Otutruşun temasıydı: “Kertää gelän halklarası dillär hem mediyanın çalışması” (türkiye türkçesindä: “Uluslararası Tehlikedeki Diller ve Medya Çalıştayı”). Tombarlak masayı hazırladılar “Ana Sözü” gazetası, Hacettepe Universitetı (Türkiye), Başkent Universitetı (Türkiye) hem Komrat Devlet Universitetı. Burada pay aldılar bilim adamnarı, gazetacılar, televideniye hem radio zaametçileri, bibliotekacılar, sıradan insannar. Maasuz tombarlak masası için KDU bibliotekası hazırlamıştı pek gözäl bir kiyat sergisi. Toplantının açılış nasaatlarını yaptılar “Ana Sözü” gazetanın baş redaktoru Todur ZANET, Türkiyenin Hacettepe Universitetın Türk Dili hem Literaturası Bölümündän Prof.
TAA DERINDÄN Şindiyä kadar bir “istorik” deyärdi, ani gagauz dilindä ilk din kiyadı çıkmış 1907-ci yılda. Kişinevda bibliotekada aslıdan var kiyat, angısının kabında yazêr: Ветхий Завет, пособие для гагаузов (1907 год). Первая книга на гагаузском языке. Ama bu cümlelär eldän yazılı. Bu kiyadın taa bir taanesi Kişinevun başka bir bibliotekasında var. Kabı da erindä. Kabında yazêr: Cвященная история Ветхого Завета. 1911 год. 2007-ci yılda bütün Gagauziya gagauzların eni istoriyasının iki büük yortusunu kutladı: gagauz yazısının 50-ci yıldönümünü hem ilk gagauzça kiyadın tiparlanmasının 100-cü yıldönümünü. Maasuz ilk gagauzça kiyadın tiparlanmsının 100-cü yıldönümü için
TAA DERINDÄN