“Gagauzların kayıp olan dilinin hem kultura adetlerinin Moldovada korunması” Proektın sonuçlarının prezentaţiyası Kırım ayın (dekabri) 7-dä Komrat regional istoriyası hem aaraştırma muzeyin binasında oldu “Gagauzların kayıp olan dilinin hem kultura adetlerinin Moldovada korunması” Proektın sonuçlarının prezentaţiyası, angısı hazırlandı Gagauziyanın “GAGAUZLUK” Cümne Birliin tarafından. Proekt yapıldı Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Büükelçililiklin Kulturaları Koruma Fondun tarafından verilän Granda görä. Bu paalı hem büük maanalı Proektın ortakları oldular: Komrat regional istoriyası hem aaraştırma muzeyi, Komrat Mihail ÇAKİR adına kolec, Moldova Respublikasının etnografiya hem istoriya muzeyi, Komrat “D. SAVASTİN” resimcilik şkolası, “Pontos” basım evi hem “Ana
TAA DERINDÄN Ankarada gagauz karıları için “Gagauz Yeri’nde kadın” adlı bir bilim kiyadı tüparlandı, angısını hazırladı Dr. İrina İUSİUMBELİ. Kiyatta, gagauzlarlan ilgili bilgilerdän sora (yaşadıı erlär, kökleri, istoriyası, dili hem başka), Moldova Respublikasında Gagauz Yeri avtonomiya bölgesinin sınırları içersindä gagauz karıların cümnesi hem aylä durumu istoriya tarafından açıklanêr, duumaktan ölümä kadar bütün adetlär hem sıralar annadılêr. Gagauz karısı halk bilgileri tarafından gösteriler. Onun din dä, yaşamada, politikada hem ekonomikada eri incelener. Gagauz karıların yaratıcı hem enilikçi olduklarını urgulamak için, onnarın çaldıkları türkülär da kiyatta er aldılar. Bu kiyat hepsi okuyculara, gagauzları yakından
TAA DERINDÄN Ukraynanın başkasabasında Kievda oldu prezentaţiya «Гагаузы Украины» kiyadına, angısı iki kiyada bölünük: I-ci kiyat – Гагаузы Украинской части Буджака; II-ci kiyat – Гагаузы Приазовья. Birinci kiyada (avtorlar – Dr. Lübuv ÇİMPOEŞ hem Emiliya BANKOVA) girdi materiallar, ani toplandıydılar 1987-ci yılda Moldova Bilimnär Akademiyasının Priazovye küülerinä ekspediţiyasında. Ozaman bu ekspediţiyanın başında bulundular Dr. Stepan KUROGLU hem Dr. Mariya MARUNEVİÇ. İkinci kiyada (avtorlar – Dr. Lübuv ÇİMPOEŞ, Emiliya BANKOVA hem Dr. Fedora ARNAUT) girdi materiallar, ani bulundular arhivlarda hem internetta. Kiyat «Гагаузы Украины» hazırlandı “Ukrayna Gagauzları Birlii” (başkan – Vasiliy KELİOGLU) neetleri
TAA DERINDÄN Baba Marta ayın 12-dä Moldova Bilim Akademiyasında prezentaţiya oldu kiyada “Gagauzça-rusça-romınca lingvistika terminneri danışma sözlüü”. Hazırladılar onu filologiya bilgilerindä doktorlar Evdokiya SOROCEANU hem Tatiana ŞARŞOV. Prezentaţiyada pay aldılar Moldova Bilim Akademiyasının başı George DUKA, Türkiye Büükelçisi Mehmet Selim KARTAL, TİKA koordinatoru Cenan ALPASLAN, gagauz bilim hem cümne insannarı. Sözlüktä 3 bölüm var: gagauzça-rusça-romınca, русско-гагаузко-румынский, român-rus-găgăuz. Kiyat tiparlandı Türkiyenin Yurtdışı Türklär hem Akraba Topluluklar Başkannıın (YTB) parasınnan.
TAA DERINDÄN Gagauziyanın İspolkomu kabletti «Правила орфографии и пунктуации гагаузского языка (новая редакция)» kurallarını. Eni kiyat genä genä rus dilindä! Neçin sa herkerä, açan söz gider gagauz dilini korumak hem doorutmak için, bütün işlär rus dilindä yapılêr? Bu soruşa cuvap çok var. Onnarı hepsini aaraştırmaa istämeerim. Sade bir iş soracam. Diil mi o iş için, ani gagauz dilini taa kolay yok etmää rus dili kalupları içindä! Bilerim, bana hemen cuvap vereceklär: “Tezdä onu gagauzçaya da çevirecez?” Neçin ölä, neçin saa kulaanızı arkadan sol elinizlän kaşıyêrsınız? Neçin çevireceniz? Neçin yazmadınız gagauzça da sora
TAA DERINDÄN Türkiyedä tipardan çıktı gagauzlar için pek paalı hem önemli kiyat – “Gagauzlar”. Hazırladı onu gagauz halkın büük dostu, gagauzları islää bilän hem onnarı pek sevän, Türkiyenin Erzurum Universitetın üüredicisi Abdulkerim DİNÇ. Abdulkerim DİNÇ birkaç yıl Komrat Devlet Universitetında işledi. Gagauz küülerini adım-adım gezip, gagauzların yaşamasını, istoriyasını, kulturasını, adetlerini hem sıralarını inceleyip, o incelemeleri bigi uurana kaldırdı. Gagauzlar için bilgileri da gözäl bir kiyada erleştirip hem tertipleyip, hem o kiyada “Gagauzlar” adını verip, bizi dünneyä tanıştırdı.
TAA DERINDÄN Şindiyä kadar bir “istorik” deyärdi, ani gagauz dilindä ilk din kiyadı çıkmış 1907-ci yılda. Kişinevda bibliotekada aslıdan var kiyat, angısının kabında yazêr: Ветхий Завет, пособие для гагаузов (1907 год). Первая книга на гагаузском языке. Ama bu cümlelär eldän yazılı. Bu kiyadın taa bir taanesi Kişinevun başka bir bibliotekasında var. Kabı da erindä. Kabında yazêr: Cвященная история Ветхого Завета. 1911 год. 2007-ci yılda bütün Gagauziya gagauzların eni istoriyasının iki büük yortusunu kutladı: gagauz yazısının 50-ci yıldönümünü hem ilk gagauzça kiyadın tiparlanmasının 100-cü yıldönümünü. Maasuz ilk gagauzça kiyadın tiparlanmsının 100-cü yıldönümü için
TAA DERINDÄN (Yazı Türkiye türkçesindä) Gagavuz Türklerinin, dil, tarih, kültür ve halk bilimi alanında 1990 yılından bu yana Türkiye ve Moldova’da önemli yayınlar yapılmaktadır.¹ Türkiye’de Gagavuz halk kültürü hakkında en geniş malzemenin yayım sırasına göre şu kitaplarda bulunduğunu söyleyebiliriz: Manof/Manov Atanas, Gagauzlar (Hristiyan Türkler), Çev. M. Türker Acaroğlu, Ankara 1939, 123 s., 2. bsl., Ankara 2001, Türk Tarih Kurumu Yayınları: X/20. Güngör, Harun-Argunşah, Mustafa, Gagauz Türkleri: Tarih, Dil, Folklor ve Halk Edebiyatı, Ankara 2002, 426 s., Kültür Bakanlığı Yayınları: 2934. Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi/Romanya ve Gagavuz Türk Edebiyatı, hzl. Nevzat Özkan, Mariya Durbaylo Angelova, Ankara 1999,
TAA DERINDÄN