kiyat_baboglu

25.11.2018, tarafından yazılı , CÜMNE, GAGAUZ YAZILARININ İSTORİYASI, GAGAUZLARIN İSTORİYASI, İSTORİYA BÖLÜMÜ, 3353 KERÄ BAKILMIŞ

Ozaman karannıktan aydınnaa çıkmaa başladıydık

(80 yıl oldu nicä gagauzça şkolalar kurulduydu)

1957-ci yılın Orak ayın 16-da Moldova SSRın Ministerlik Soveti  kabletti pek paalı hem önemni №454  Kararı: “Gagauz milletin uşakların üüredilmesini iileştirmää deyni önnemnär için” («О мерах по улучшению обучения детей гагаузской национальности»).

Bu Karara görä kabledildi anılmış gagauz yazıcısının hem bilim adamının Dionis TANASOGLUnun hazırladıı gagauz alfavitı hem orfografiyası. Hazırlandı hem tiparlandı üüretmäk kiyatları, angılarına avtor oldular Nikolay TANASOGLU, Dionis TANASOGLU, Nikolay BABOGLU hem başkaları. Bundan kaarä Kaul pedagogika uçilişçesindä hazırlandı gagauz dilindä üüredicilär. Gagauzça şkolaları açmaa deyni yapıldı başka hazırlanmak işleri da.

Hepsi bu hazırlamaklardan sora, 1958-ci yılın Ceviz ayın (sentäbri) 1-dä gagauz küülerindä seftä açıldı gagauzça şkolalar. Uşaklar havezlän gagauz dilindä üürenmää başladılar. Büük sevinmelikti. Ama…

Ama, küülerimizdä erleşän hem gagauzça bilmeyän sovet aktivistleri bu şkolaların açılmasında kendilerinä deyni korku gördülär, zerä gagauzlar karannıktan aydınnaa çıkmaa başladıydılar. Da onnarı, gagauzları, karannıkta brakmaa deyni hem köklerindän koparmaa deyni hem da kendilerinin (sovet aktivistlerin) sıcak erlerini kaybetmemää deyni boozumuza bastılar. Da 1962-ci yılda gagauzça üürenmeyi kapattırdılar.

Herliim ozaman gagauzça şkolalarımızı köklämäydilär artık 80 yıl gagauzça üüreneceydik hem gagauz şkolasını en üüsek uurda tutaceydık, gagauzça koleclarımızı hem Universitetlerimizi açaceydık, kendi terimizlän kendimizä izmet edeceydik.

Ama olmadı, zerä onnar kim ozaman, boozumuza basıp, şkolalarımız kapattı, büün da gagauzça şkolalrımızı açmaa deyni köstekleri koyêrlar.

Akademik Todur ZANET

BİR CUVAP YAZIN