BİLİM BOLUMU

laflık (1)_1
50 yıl geeri Moskvadakı “Sovetskaya ențiklopediya” izdatelstvosunda çıktı “Гагаузча-русча-молдованӂа лафлык» kiyadı. “Гагаузча-русча-молдованӂа лафлык» hazırlandı MSSRın Bilgi akademiyasının Dil hem literatura institutu kanadı altında hem onu düzdülär gagauz bilim insannarı G. A. GAYDARCI, E. K. KOLȚA, L. A. POKROVSKAYA  hem B. P. TUKAN. Laflıın redaktoru oldu Prof. N. A. BASKAKOV. “Гагаузча-русча-молдованӂа лафлык» kiyadın 50-ci yılınnan ilgili olarak, Komrat Devlet Universitetında büün, Kırım ayın (dekabri) 1-dä, geçer ““Gagauzça-rusça-moldovanca sözlük”ün 50. yılına adanmış “GAGAUZİYA: dil, istoriya, kultura” I-ci halklararası bilim-praktika konferențiyası. Konferențiyanın programası burada: KDU_laflık_konfTAA DERINDÄN
aaçlık_gagauziya_md_1
Dün, Canavar ayın (oktäbri) 19-da GAGAUZ halkı baktı  Gagauziyada 1946-1947 yıllarında “Aaçlık kurbannarını Anmak Günü”nü hem saydı o bir kabaatsız aaçlıktan ölän cannarı. Küülerimizdä sıradan insannar, kendilerinin hem Allahın önündä borcunu verip, baş iilttilär… GAGAUZ halkı unutmadı kimi kaybetti ozaman. Ama Gagauziyanın başında olan Başlar, Başkankalar hem başkancıklar, daada tutulmalar gibi, yarım laf ta bu büük AAÇLIK tragediyası için sölämedilär: ne bir acızgannık, ne bir baş iiltmäk, ne bir prost etmäk sözü. Bi-şey-cik!!! Ne Gagauziya Başkankasının saytlarında, ne Gagauziya Halk Toluşu saytında, ne Gagauziya bilim mierkezin saytında, nene Gagauziyanın üüredicilikTAA DERINDÄN
Tekwill_Junior_1
Kirez ayın (iyün) 17-dä belli oldu “Tekwill Junior Ambassadors 2023” Milli konkursun sonuçları, angısında pay aldı bütün Moldovadan 1600 komandadan zeedä. Bu komandalar “Herbir şkolada Tekwill” proektını üzä çıkararak, yolladılar jüriyä çeşitli uurlarda kendi proektlarını. “Tekwill Junior Ambassadors 2023” Milli konkursun jürisi o proektlardan herbir uurda 12-sini yarı finala seçti. Gagauziyadan 16 komandanın temsilcileri jürinin önünä 4 uurda proektlarını koydular: Biznes (9-12 klaslar), Grafika dizaynı (gimnaziyalar hem lițeylär), Web-dizaynı hem sayt yapılması (gimnaziyalar hem lițeylär) hem Yapma akıl. Bu komandalrın 4-dü ödüllü erlär aldılar, bildirer Gagauziya üüredicilik Upravleniyası: Web-dizaynı (7-9TAA DERINDÄN
olga_tabakar_
Terbietmäk – o diil yaşamaya hazırlanmak, Terbietmäk – o kendi yaşamak. John Devey İnsanın moral kaliteleri çekiler küçüklüündän. Kimin arasında büüyecek, kalkınacek evlad, işidecek büüklerdän, dolayında bulunan insannardan iilik için, dooruluk için, sevda için halkına, dilinä, topraana. O bilgilärlän adımnayacek yola, angısının adı ömür. Aylä – soţial bölümü, angısınnan baalı insanın fizika ilerlemesi, eni evlatboyların  duuması hem gelişmesi, onnarın kendibaşına yaşamaya hazırlanması. Aylä – o bir istoriya kategoriyası, angısının diişilmesi cümnenin gelişmesinnän barabar olêr. Burada olur açıklayalım aylenin funkţiyalarını: a)         Reproduktiv funkţiyası – uşak duudurmak, soyu zeedelemäk.  Büüyän uşakların saalıınıTAA DERINDÄN
ozgur_duran (1)_1
Türkiyenin İzmir kasabasının EGE Universitetın Soțial bilimnär İnstitutnun Türk muzıkası dalında gagauz halk muzıkasınnan ilgili “Gagauz halk muzıkası hem Türkiye alanı halk muzıkası: Benzeyän hem ortak türkülär” (“Gagavuz Halk Müziği ve Türkiye Sahası Halk Müziği: Benzer hem Ortak Türkülär”) adlı bir doktora disirtațiyası gibi masterat işi korundu. Bu masterat işini hazırlamaa deyni, onun avtoru Günger Özgür DURAN (öndercisi – Doç Dr. Özgür ÇELİK), Gagauziyaya gelip, gagauz halk muzıkasınnan ilgili materialları topladı. Başlayıp halk türkülerindän hem gagauz halk instrumentlerindän taa gagauz milli imekleri için bilgilerä kadar. Canabisi Gagauziyayı küü-küü gezip hemTAA DERINDÄN
ciiz_sandıı (0)
Ceviz ayıın (sentäbri) 13-dä Gagauziya kultura Upravleniyansı hem Gagauziya M.Maruneviç Bilim-aaraştırma Merkezi hazırladı hem Başküüyündä geçirdi I-ci “Gelinin çiiz sandıı – gagauzların varlık simvolu” Festivalini, ani baaşlandı gagauz milli adetlerinä, gagauz milletin kultura hem istoriya averäsının korumasına hem populizațiyasına. Festivalä getirildi hem sergilendi Gagauziyanın 16 küüyündän hem kasabasından 50-dän zeedä evelki çiiz sandıı. Onnarın arasında en eskisi – Kazayak küüyün muzeyindän 1881-ci yılda yapılan sandık. Bu kultura sırası başladı ondan, ani festivalä katılannara gösterildi Bilim Merkezi tarafından şiiz sandıkları için kısa metrajlı bir film. Çiizlerin hem çiiz sandıkların sergilerindän kaarä,TAA DERINDÄN
mahmut_cevik_simpozium (1)
2022-ci yılın Ceviz ayın (sentäbri) 1-4 günneri arası İstanbulun Beykent Universitetında “Balkannarda VIII. Halklararası Balkan istorya aaraştırmaları Simpoziumu” geçti, angısına Türk İşbirlii hem Koordinaţiya Agenstvosunun (TİKA) Başkan Yardımcısı Dr. Mahmut ÇEVİK katıldı hem “Balkannarda 100-ä yakın material varlıını ayaa kaldırdık” konusunda konuşma yaptı. TİKA Başkan Yardımcısı Dr. Mahmut ÇEVİK tribunadan nasaat ederäk, TİKAnın Balkannarda yapılan çalışmalarını hem zaametlerini bölä annattı: “Umut ederim, anin büünkü buluşmamız ortak istoriyamıza şafk tutacek hem geçmesini hem istoriyalı artefaktlarımızı gelecek boylara aktarılması konusunda katkı saalayacek. İstoriyanun en eski milletlerindän olan türk milletin dolay dünnäya kendiTAA DERINDÄN
logotip samdu
2022-ci yılın Baba Mart ayın 30-31 günnerindä Türkiye Prezidentı Recep Tayyip ERDOĞAN Uzbekistana yaptıı vizitında Türk dünnäsının kulturası hem dilleri alanında iki memleket arasında usta etiştirecek bir üüredicilik kuruluşun kurulmasını arzu ettiini belirtmesi üzerinä, Uzbekistan Semerkant Devlet Universitı hem Türk İşbirlii hem Koordinaţiya Agenstvosunun (TİKA) arasında yapılan görüşmelär annaşmasınnan bu universitetta Türkologiya Aaraştırma İnstitutu kuruldu hem orası Türk dili laboratoriyası teknik lääzımnıklarınnan donatıldı. Çiçek ayın (aprel) 23-dä olan Semerkant Devlet Universitı Türkologiya Aaraştırma İnstitutun ofițial açılışında pay aldılar hem nasaat ettilär: Türk İşbirlii hem Koordinaţiya Agenstvosunun (TİKA) Başkan Yardımcısı Dr.TAA DERINDÄN
eminesku_milli_kultura (3)
Büük ayın (yanvar) 15-dä, büük romın poetın Mihai EMİNESKUnun duuma günündä Moldovada bakıldı “Milli kulturanın günü”, angısının çerçevesindä Kişinev “Mihai Eminescu” halklararası akademik Merkezindä, Akademik Mihai ÇİMPOYun (Mihai Cimpoi) Kişinev “Mihai Eminescu” halklararası akademik Merkezin başı Elena DABİJAnın modiratorluunda, yapıldı “Aazdan aaza geçeräk, benim adım asirercä ilerleyecek” (“Al meu nume o să-l poarte secolii din gură-n gură”) adlı büük bir sıra. Bu sıranın gündeliindä neredä vardı poetın byustuna çiçek koyulması, onun peetlerin okunması, türküleri çalınması, teatrulu kompozițiyaları, “O, üüsek gerçek…” adlı bilim simpozium hem eni çıkan hem taazä olan kiyatlarınTAA DERINDÄN
Dinc_nastradin_1
Eni 2022-ci yıla karşı Türkiyenin SAYDA yayın enindä tipardan çıktı kiyat “NASTRADİN: Gagauz Kültüründe Nasreddin Hoca” kiyadı, angısını hazırladı gagauzları aarştıran hem gagauz folklorunu derindän bilän Türkiyenin Erzurum ATATÜRK Universitetin bilim adamı Abdulkerim DİNÇ. Nicä bildirer kiyadın “Ön sözü”ndä kiyadın avtoru Abdulkerim DİNÇ, bu 140 sayfalık çalışmada gagauzlarda Hoca NASTRADİN için fıkralar toplu Dionis TANASOGLUnun hazırladıı “Bucaktan Sesler” kiyadından – 22 fıkra, Nikaloy BABOGLUnun “Gagauz Folkloru” kiyadından – 17 fıkra, Azerbaycandan Güllü YOLOGLUnun “Gagoğuz Folkloru – Seçmeler” kiyadından – 62 fıkra, Todur ZANETin “Gagauzluk – Kultura, Ruh, Adetlär” kiyadından –TAA DERINDÄN