BİLİM BOLUMU

bilim_merkezi (1)

2021.12.21,Ana Sözü TARAFINDAN YAZILI, BİLİM, BİLİM ÖMÜRÜ, CÜMNE BOLUMU

Nicä geminin adını koyacan ölä dä üzecek

(Gagauziyan M.V. Maruneviç adına Bilim-aaraştırma Merkezi 10-cu yıldönümünü kutladı) Kırım ayın (dekabri) 20-dä kendisinin ilk tombarlak yoldönümünü kutladı Gagauziya M.V. Maruneviç adına Bilim-aaraştırma Merkezi, angısı yaşını Kasım ayında tamamnadı. Gagauziyan M.V. Maruneviç adına Bilim-aaraştırma Merkezi yıldönümü kutlamaa deyni Gagauziyaya büün toplandılar bilim adamnarı Moldovadan, Türkiyedän, Rusiyadan hem Ukraynadan. Sıraya geldilär Gagauziyanın öndercileri, Halk Topluşun deputatları, Gagauziyanın şkolaların direktorları hem üüredicileri, kultura zaametçileri, popazlar, yazıcılar hem taa çok başka insannar. Önemni bu sırada Moldovanın hem Gagauziyanın Gimnalarına saygı gösterildi, nedän sora Gagauziya M.V. Maruneviç adına Bilim-aaraştırma Merkezini tanıştırmaa deyni kısa biTAA DERINDÄN
emineskologlar (2)

2021.09.04,Ana Sözü TARAFINDAN YAZILI, BİLİM, BİLİM ÖMÜRÜ, CÜMNE BOLUMU

Bütündünnä eminiskologların 10-cu Kongresı oldu

2021 yılın Harman ayın (avgust) 31-ri – Ceviz ayın (sentäbri) 1-ri günnerindä Kişinevda oldu Bütündünnä eminiskologların 10-cu Kongresı. Onu ortak hazırladılar Moldova hem Romıniya Bilimnär Akademiyaları, Kişinev “Mihai Eminescu” Romın Kulturası İnstitutu, Kişinev “Mihai Eminescu” halklararası akademik Merkezi, Romıniya Dumbraveni kasabasının primariyası. Eminiskologların 10-cu Kongresı “EMİNESKU hem PAALILIKLAR DÜNNÄSI” başlıının altında geçti. Bu büük kultura olayına, Emineskunun evrenindän can çekmesi alan eminiskologlardan hem başka bilim insannarından kaarä, kendi dokladlarınnan, eni bulunan dokumentlärlän hem kiyatlarınnan katıldılar yazıcılar, araştırmacılar, çeviricilär, literatura kritikleri, epigramacılar h.b. Bütündünnä eminiskologların 10-cu Kongresın açılışı geçti Moldova Bilimnär AkademiyasınınTAA DERINDÄN
cakir_okumaklari_2021 (5)_
Çiçek ayın (aprel) 19-da Komrat regional resim Galereyasında oldu artık IX-cu “Mihail ÇAKİR okumakları”, ani bu yıl adandı gagauzların hem bütün dünnäyın büük bilim hem klisä adamının Protoierey Ay-Boba Mihail ÇAKİRin (27.04. [eniycä 09.05] 1961– 08.09.1938) duuma gününün 160-cı yıldönümünä. “Mihail ÇAKİR okumakları”nı, Moldova Mitropolitı VLADİMİRın  ii sözlemesinnän, Gagauziya İspolkomu hem Kaullan Komrat Eparhiyasının arkalanmasınnan, ortak hazırladılar Gagauziyanın Mariya MARUNEVİÇ adına Bilim-aaraştırma merkezi hem Gagauziyanın üüredicilik Upravleniyası. “Mihail ÇAKİR okumakları”nın açılışını yaptı Gagauziyanın Mariya MARUNEVİÇ adına bilim-aaraştırma Merkezin başı İrina KONSTANTİNOVA. Sora bilim Merkezin zaametçisi Vitaliy BOYKOV tanıştırdı okumaklara gelenneri oTAA DERINDÄN
karamit_1-
Dijital tehnologiyaları, payacan gibi bütün dünneyi kaplayıp, dünneyin intelektual, kultura, industriya hem, belliki, cümnenin üüredicilik uurunda ilerlemesinä büük hızlılık getirdi, vereyip kolayı ona, ani, evdän çıkmadaan, may herkezi bu dijital dünnäsının bir karacıı olsun. İntelektual ortaklıına hem virtual birleşmesinä katkılarda bulunsun hem ortaklıktan kendisinä taa çok faydalı işlär alsın. Dijital tehnologiyaların türlü uurlarda rolü için çok bilim aaraştırmaları hem incelemeleri yapıldı. Onnarın arasında bulunêr o aaraştırma da, angısını yaptı Komrat Devlet Universitetın masterantkası, Avdarma küüyün gagauz dilindä üürediciyka Elena Födorovna KARAMİT. Gagauzlara deyni bu eni hem faydalı çalışmanın birkaç küçücükTAA DERINDÄN
gagauzlar
Geçennerdä Türkiyenin Selenge basım evindä tipardan çıktı gagauzlar için eni bir kiyat – “GAGAUZLAR”, angısını hazırladı hem yazdı Türkiyenin Uşak Universitetın İstoriya bölümündän Dr. Selcen Özyurt ULUTAŞ. Kyadı yazmaa deyni Dr. Selcen Özyurt ULUTAŞ, Gagauziyaya gelip, gagauzların yaşamasın hem durumun kendi gözünnän gördü hem bu uurda kiyadını da hazırladı. Nicä açıklanêr kiyadın tanıtım yazısında. Bu kiyat gagauzların kulturasını, istoriyasını, cümne hem politka durumnarını açıklêêr.TAA DERINDÄN
zanet final
Gagauziyada, Moldovada hem onnarın dışında anılmış olan akademiin, yazıcının, jurnalistın, aaraştırmacının Todur (Födor İvanoviç) ZANETin yaratma çalışmaları çok çeşitli yoldan hem kanatlarda yapılêr. Büün onu bileriz, nicä yazıcıyı, poetı, dramaturgu, çeviriciyi, rejisöru. Akademik Todur ZANETin bilim meraklıı alanı da pek geniş, onun şeremetlii hem beceriklii, gagauz istoriyasının hem kulturasının çok meraklı bölümnerini kavraması saygımızı çeker. Onun çalışmalarında ayırı bir er kaplêêr jurnalistika, neyä o energiyasını, kuvedini hem vakıdını baaşlêêr. “Ana Sözü” gazetası, angısına Todur ZANET artık may 30 yıl redaktorluk eder – gagauz dilindä çıkan tek gazetadır, angısını bilerlär hemTAA DERINDÄN
tukan_avtoreferat
55 yıl geeri, 1965-ci yılda, tiparlandı çıktı anılmış gagauz bilim adamının, gagauz dilin aaraştırmacısının Boris Petroviç TUKANın filologiya bilimnerindä kandidatlıına bilim gradlıı için disertațiyanın avtoreferatı: «Вулканештский  диалект гагаузского языка» (“Gagauz dilin valkaneş dialektı” – çevirmä “AS”). Boris TUKANın duudu 2023-cü yılın Baba Marta ayın 1-dä Basarabiyanın Tigina uezdının Komrat kasabasında (öldü – 01.03.2012, İerusalim, İzrail). Başardı SSRB Bilimnär Akademiyasının dil bilimneri İnstitutun türkologiya bölümünün aspiranturasını, neredä disertațiyası için hazırladı «Вулканештский  диалект гагаузского языка» (“Gagauz dilin valkaneş dialektı” – çevirmä “AS”) avtoreferatını, angısını 1965-ci yılda, 200 taanä olarak, yayınnandı. Büünkü gündäTAA DERINDÄN
tanasoglu_demirel
Maamilä surat Gagauz Respublikasının ilk Prezidentı olduu için, Gagauziya Halk Topluşu (GHT) teklif eder vermää Komrat Devlet Universitetına Komrat komunist partiyasının rayon komitetın azasının Stepan TOPALın adını. Bilmeerim, vardı mı GHTnın dooruluu bölä bir teklif yapmaa, sormadaan Komrat Devlet Universitetına kolektivına, rektorluuna hem gagauz bilim insannarın cümnesinä? Sanêrım, ani yoktu. Stepan TOPAL islää bir adamdı, ama 32 yıl geeri “Gagauz Halkı” milli akıntısının içinä komunist partiyasından yollandı hem taa Gagauz Respublikası prezidentliinädän hem Gagauz Respublikasını yok etmeyincä taa son günnerinädän o partiya onu elindän götürdü hem yukarı kaldırdı. Stepan TOPALTAA DERINDÄN
valea_baurculu
(Valentina KOTENKO-BAURÇULUnun (21.01.1955 – 25.03.2000) duuma gününüm 65-ci yıldönümünä hem ölüsünün 20-ci yılına) 2020-ci yılın Büük ayın (yanvar) 25-dä tamamnandı 65 yıl gagauzların büük filologunun Valentina İlyiniçna KOTENKO (BAURÇULU)nun duuma günündä hem Baba Marta (mart) ayın 25-dä da oldu 20 yıl nasıl Valentina İlyiniçna raametli oldu. Bu iki (biri aydın, biri kara) yubileylärlän ilgili olarak isteeriz gagauzların aklısına gitirmää KİMDİ hem NEYDİ gagauz dili, gagauz bilimi hem gagauz filologiyası için Valentina İlyiniçna KOTENKO (BAURÇULU). Te ne yazêr Valentina İlyiniçna için Akademik Todur ZANET. Valentina KOTENKO (BAURÇULU)ylan tanıştıım zamandan beeri taa onunTAA DERINDÄN
L_pokrovskaya

2020.03.21,Todur Zanet TARAFINDAN YAZILI, BİLİM, BİLİM ÖMÜRÜ, CÜMNE, KİŞİLÄR BOLUMU

Lüdmila POKROVSKAYAya saygı duyêrım, ama…

2020-ci yılın Baba Marta ayın 18-dä tamamnandı 95 yıl türkologun hem filologiya bilgilerindä doktorun Lüdmila POKROVSKAYAnın (18.03.1925 – 07.10.2009) duuma günündän. Lüdmila POKROVSKAYA rus dilcisi, angısı gagauzçayı bilmedään, gagauz dilin gramatikasını, dialektlarını hem gagauzların folklorunu araştırardı. Canabisi, «Песенное творчество гагаузов» adlı disertațiyasını 1953-cü yılda koruyup, taa sora gagauz filologiyasınnan ilgili 1964-cü yılda çıkardı bir bilim kiyadı – “Грамматика гагаузского языка. Фонетика и морфология”. Taa sora da 1978-ci yılda tiparladı “Синтаксис гагаузского языка в сравнительном освещении” kiyadını hem yazdı gagauz dili lekțiya kurslarını. Gagauziyanın M.V. Maruneviç adına Bilim-Aaraştırma Merkezi da LüdmilaTAA DERINDÄN