İSTORİYA BOLUMU

kiriyet_aaçlik (2)

2022.10.25,Ana Sözü TARAFINDAN YAZILI, AAÇLIK, CÜMNE, İSTORİYA BOLUMU

Kiriyet küüyünün aaçlaa kurbanı – 848 can

Gagauziyada “Aaçlık kurbannarını Anmak Günü”nä (Canavar ayın (oktäbri) 19-zu) karşı, Canavar ayın (oktäbri) 17-dä, Kiriyet küüyün Dionis TANASOGLU adına gimnaziyasının üürencileri dolaştılar küüyün mezarlıında Aaçlık kurbannarın toplu mezarını, nereyi 1989-cı yılda Aaçlık kurbannarına koyuldu anmak taşı. Bu oldu gimnaziyanın gagauz dili hem literaturası üüredicisiykasının Anna Kirilovna GÜMÜŞLÜnün 8-ci klasta “Aaçlık kurbannarı” temasına aklına getirmeklär uroo çerçevesindä. Kiriyet küüyün aaçlık kurbannarın toplu mezarı başında 8-ci klasın üürencileri, mezara çiçek koyup hem mum yakıp, saygı duruşu yaptılar, nedän sora annattılar kendi senseleleri için, angıları 1946-1947 yıllarında aaçlıktan öldülär. Onnar adadılar kendi üürediciykasına,TAA DERINDÄN
aaclik_kirimi
Gagauziya Halk Topluşu o zamnkı deputatlarının Elena KARAMİTin hem Ekaterina JEKOVAnın danışmasına görä Gagauziya Halk Topluşu 2019-cu yılın Canavar ayın (oktäbri) 15-dä aldı karar, ani her yılın Canavar ayın (oktäbri) 19-da Gagauziyada“Aaçlık kurbannarını Anmak Günü” bakılsın. Biz da hepsipiz bilä analım Gagauzların istoriyasında o zulum 1946-1947 yıllarında Sovet rejımının  tarafından gagauzlara karşı zorlan yapılan aaçlık genoțidın kabaatsız kurbannarını (bak: http://anasozu.com/gagauzlara-karsi-yapilan-aaclik-genitidin-70-ci-kara-yildonumu-hem-o-genotidin-buunku-sonuclari/). Analım hem aklımızda tutalım, unudulmasınnar deyni. Topracıkları ilin olsun!TAA DERINDÄN
zanet_Kongreste_1
Büün, 1990-cı yılın Harman ayın (avgust) 19-da Gagauz Halkın Üstolan Kongresindä kurulan hem 1994-cü yılda başta bulunan eriflerin tarafından satılan baamsız Gagauz Respublikasının 32-ci yıldänümü bakılêr. Lääzım urgulamaa, ani gagauzlar baamsız Gagauz Respublikasını kurdular halklararası zakonnara görä ozaman, açan Moldova Respublikasının kendi baamsızlıını kazanmasına taa bir yıl vardı. Ozaman, 1990-cı yılın Harman ayın (avgust) 19-da Gagauz Halkın Üstolan Kongresinä ayırılan 450 deputat bir korkusuz bu baamsız Gagauz Respublikasını kurulmaa karar aldılar da Gagauz Respublikasının kurulmasını dünneyä bildirildilär. O Kongresinä ayırılan deputatlar ilktän 1990-cı yılın Orak ayın (iyül) 22-dä 411 oylanTAA DERINDÄN
avdarma_aaclik
(Bu yıl gagauzlara karşı yapılan Aaçlık genoțidın bitmesinin 75-ci yılı)  Bin dokuzüz kırk edi. Uuldêêr lüzgär tikenni. Ölüm toplêêr insannarı, Brakıp açık kapuları. Nedän bu aman geldi, Gagauz halkına ansızdan? Süpürdü herbir köşeyi, İşidilärdi seslär mezardan… Unutma sän, hiç bir zaman, Ne bela getirdi kırk edi. Uşaana da sölä herzaman, Korusun elindä ekmeeni. Mariya Kapsamun   Bin dokuzüz kırk  altı  unudulmaz hiç bir zaman, uydurulmaz hiç bir dä  cenklän. Bu yıl cenktän dä taa çirkin, kömürdän  dä taa kara, pelindän dä taa acı. İşidip bu yılın sayısını, ihtärların gözlerindä toluTAA DERINDÄN
troyan vali

2022.02.22,Ana Sözü TARAFINDAN YAZILI, CÜMNE, İSTORİYA BOLUMU

“Trayanın toprak yıvını”nı kimnär yaptı?

Gagauziyanın Valkaneş kasabasına Gavanosa küüyün tarafından gelärkenä, kasabaya taa etişmedän, saa tarafta büük bir taş kurulu, angısnında rusça yazılı: “TRAYANIN TOPRAK YIVINI. Eni zamanın ilk asirlerinin arheologiya pametnii. Devlet tarafından korunêr”. Açık kaynaklara görä “Trayanın toprak yıvını” (rom.: „Valul lui Traian”, rus.: «Траянов вал», angl.: Trajan’s Wall”) deniläer Moldova, Ukrayna hem Romıniya topraklarında bulunan hem cenklerdä duşmandan korunmak için yapılı evelki toprak yıvınnarı sistemasına. Yapıldıı zaman, onun üüseklii 4 metra, genişlii dä 10 metra kadarmış. Bu toprak yıvınnarı için seftä yazılı XIV-cü üzyılın kaynaklarında. Ofițiala teoriyaya görä sayılêr, ani yıvınnarTAA DERINDÄN
marinovskiy (1)_

2022.01.28,Ana Sözü TARAFINDAN YAZILI, AAÇLIK, CÜMNE, İSTORİYA BOLUMU

Koruyun ekmää…

(annatma) Kıtlık… Aaçlık… Bu lafları bän bilerim küçüktän dädumun hem malimin annatmalarından. Akına, aaçlıın konusu pek önemniymiş bizim aylemizdä. Bu proekt için işittiynän, istedim annatmaa benim paalı dedelerim için, angısınnar yok artık bizimnän. Onnar benim yaşımdaydılar aaçlık vakıdında. Marinovskiylär – büük hem käämil bir aylä, uzun hem zengin istoriyasınnan. O istoriyanın kimi payları taa küçüklüümdän aklımda kaldılar. Sansın şindi görerim o kış avşamnarı, açan sündürärdilär şafkları da bütün aylä toplanardı bir içerdä. Soba yakılı, içerdä sıcak. Dädum hem malim oturêrlar sobanın yanında da annadêrlar evelki yaşamaları  için. Başlardı o avşamnarTAA DERINDÄN
avdarma_muzey_10_yil (1)
2011-ci yılın Kasım ayın 21-dä, taman Avdarma küüyün Kurbanında, açıldı “Avdarma küüyün istoriyası muzeyi”, angısının ilk tombarlak yıldönümünü kutlamaa deyni, bu yl Kasımın 20-dä muzeyä bir alay insan geldi: muzeycilär, kultura adamnarı, yazıcılar, din, cümne hem politika insannarı. Hepsi bu insannarı eşiklerdä hem muzeyin odalarında karşladılar muzeyin direktoru Elena KARAMİT, muzeyin kurucusu İgnat KAZMALI hem muzeyin aametçileri İvanka TANASOVİÇlän Olga TRANDAFİLOVA. Muzeyi derindän tanıştırmaa deyni, muzeycilär hazırlamıştılar pek gözäl, derin bilgili hem dört-dörtlük yapılı bir videoprezentațiya, angısına görä onnar, kimär kerä duygulanarak hem göz yaşlarını bastırmadan yutkunarak, pek geniş açıklamalarlanTAA DERINDÄN
kasim_cadir
Kalendarın oynamasına görä, bu yıl Gagauziyada kuvettä bulunannar istär-istemäz gagauyzların en büük milli yortularından birisini Kasım yortusunu, nicä düşer, halizdän Kasım ayın 7-dä baktılar. Bu yortuylan ilgili olarak, Gagauziyanın üüredicilik Upravleniyası üüredicilik kuruluşları arasında “Gagauzlarda Kasım” videorolikleri yarışmasını açıkladı. Konkurs için teklif edildi “Benim ana kasabamda, küüyümdä, aylemdä yada üüredicilik kuruluşumda Kasım milli yortusunun kutlamanın özellikleri” hem “Geçmiştä Kasım milli yortusunun kutlamanın özellikleri” uurlarda hem istediklerinä görä mini teatru oyunnarı videorolikleri yapmaa. Konkursa yollandı 35 vidiorolik (33 – üüredicilik kuruluşlarından; 2 – erken üüredicilik kuruluşlarından). Gagauziyanın üüredicilik Upravleniyası bildirdi, aniTAA DERINDÄN
aaclik_kipcak (3)

2021.10.28,Ana Sözü TARAFINDAN YAZILI, AAÇLIK, CÜMNE, İSTORİYA BOLUMU

1946-1947 yıllarda Aaçlık – milletimizin tragediyası

1946-1947 yıllarda Aaçlaa binnän can kurban verän Kıpçak küüyü Canavar ayın (oktäbri) 19-da andı o bir kabaatsız aaçlaa kurban olan insannarı. Bu yaslı gündä anmak masası başında toplandılar insannar, ani geçirdilär o tragediyayı, küüyün popazı, üüredicilär hem üürencilär. Bu anmak sırasında, kıpçaklıların Panteley Vasilyeviç YANULOVun hem Harlampiy Avramoviç KOLİOGLUnun 1946-1947 yıllarda Aaçlık için annatmaları hiç birini raatsız brakmadı. O aar hem kara günnär için aslısı sesleyennerin gözlerini yaşlan hem cannarını sancıylan doldurdu. Hepsicii kayıl oldular onunnan, ani 1946-1947 yıllarda Aaçlık – milletimizin tragediyası hem o tragediyayı diil lääzım unutmamaa. Foto:TAA DERINDÄN
aaclik_avdarma (4)
Hepsimiz bileriz, ani 2019-cu yıldan beeri Canavar ayın (oktäbri) 19-zu Gagauziyada,  ofițial olarak, “Aaçlık kurbannarını Anmak Günü” oldu, ama bu işi Gagauziya Halk Topluşu taa ilktän, 2018-ci yılda teklif edildiinän, kabletmeyincä, Avdarma küüyün primariyası 2018-ci yılda karar aldı Canavar ayın (oktäbri) 19-da “1946-1947 yıllarda Aaçlık kurbannarını Anmak Günü”nü bakmaa. Avdarmada bu yıl 1946-1947 yıllarda Aaçlık kurbannarını Anmak sırası yapıldı küüyün mezarlıında kurulan “Avdarmada 1941-1945 yıllarında tiftan ölän 575 kişiyi hem 1946-1947 yılında aaçlıktan ölän 583 kişiyi anmaa deyni” Çasovnänın yanında, angısı düzüldü Avdarma küüyün mețenatlarının parasınnan hem açıldı 2019-cu yılınTAA DERINDÄN