dort_potreli_1_CMYK

30.10.2015, tarafından yazılı , GAGAUZ AVTONOMİYASININ İSTORİYASI, İSTORİYA BÖLÜMÜ, 3379 KERÄ BAKILMIŞ

İstoriyasını unudan millet er üzündän kayıp olêr

Artık 25 yıl geçti o kara günnerdän, açan 1990-cı yılın Canavar ayın (oktäbri) 25-dä, bizi, gagauzları, er üzündän yok etmää deyni, üstümüzä yolladılar 30 bindän zeedä volontör. Bunu yaptılar o yıllarda Kişenevda kuvettä bulunan naţionalistlär. Da ozaman, Canavar ayın (oktäbri) 25-29 günneri arası, hiç bişeydän korkmayıp, biz omuz-omuza dizildik, büüklär da küçüklär da, ihtärlar da, uşaklar da. Güüs-güüsä, göz-gözä durup volontörlarlan koruduk Gagauz Respublikamızı, koruduk Erimiz, Topraamızı, Milletimizi hem Vatanımızı.

Ölä oldu, ani bu 25 yılın içindä may sadä “Ana Sözü” gazetası annattı hem annadêr o uzak olaylar için. Bu işlär unudulmasın deyni, biz durmamayca annattık Sizä aslıyı.

Bilmeeriz neçin, ama 25 yılın içindä Gagauziyada kuvettä bulunannar nedän sä bu konuya girmää istämeerlär. Şkolalarda uroklara koymaa sakınêrlar. O yalancı istoriklär da, ani yazêrlar devletliimizin istoriyasını ya hiç anmêêrlar bunu, yada üstün-körün bişey uydurup annadêrlar. Bu olêr bekim onun için, ani o istoriklär ozaman korktuydular, da saklandıydılar fışkılıkta da şindi susêrlar, bolay o iş çıkmasın üzä.

Nicä da olsa, İSTORİYAYI lääzım bilmää, zerä istoriyasını unudan millet er üzündän kayıp olêr.

Karar aldık büün enidän tiparlamaa o istoriyalı günnär için “Ozaman bizi dizçä koyamadılar” yazımızı, ani tiparlandıydı sayfalarımızda 2005-ci yılın Canavar ayın 30-da.
dort_potreli_5

Ofiţial neet birdi: Gagauz halkının kurduu Gagauz Respublikasını yok etmää. Ama aslı neet başkaydı: gagauz küülerini yıkıp yakmaa, gagauz halkını da yok etmää bu dünnedän. Herliim ozaman Gagauz Republikasında yaşayan insannar (gagauzlar, bulgarlar, moldovannar, ruslar, ukrayinnär, çingenelär h.b.) birleşmäydilär,  kendi vatanını korumaa deyni bire-bir kalkmaydılar, bu iş aslıya çıkaceydı.

Moldova Pravitelstvosu 1990-cu yılın Canavar ayın (oktäbri) 23-dä kabletti bir Karar, angısına görä iki gündän sora gagauzların üstünä 30 bindän zeedä volontör askeri yollandı. Durum keskin bir kertä geldi.

O volontörların önündä, yol açıp, miliţiya maşinaları gidärdilär. Volontörların yanında bizim evlerimizi yıkmaa deyni buldozerlar da vardı.

Gagauzlar bire-bir kalktılar bu kara kuvetä karşı. Ozaman, Gagauziya dışında üürenän hem yaşayan gagauzlar, gagauz gençleri hem studentleri (kimileri trendä, kimileri maşinalarda, kimileri yayan, kimär kerä avtomatların ateşi altında) döndülär kendi küülerinä hem kasabalarına, Svleri, Ana Topraa, Dedelerin mezarlarını korumaa deyni.

Dört gün hem gecä, omuz-omuza durup, küülülär hem kasabalılar durguttular üstlerimizä gelän bu çirkin belayı.

Durgudup ta genä kendi hergünkü işlerinä bakmaa başladılar: uşak büütmää, tarla sürmää, üürenmää. Kendi geroyluu için bişey istämeyip.

E halkımızın inteligenşiyası (ani deeriz aydın adamnarı) ozamannar neredäydi bilersiniz mi? Gagauziyanın büünkü “şannı vatandaşları”, Gagauziya için büün deferamba çalannarın taa çoyu ozamannar kendi deliklerindä saklanmıştılar. Taa kötüleleri da vardı.

Kimileri, nicä Nikolay BABOGLU, Kirtiyet hem Avdarma küülülerinä ateş atan moldovan OMONcuların başındaydılar.

Kimileri, nicä Stepan BULGAR, uzlerini diiştirip, onnarı tanımasınnar deyni, Kişinevda saklandılar. Sora da, açan ortalık uslandı, Komrata gelip, “insannarı genä dooru yola koymaa başladılar”.

Kimileri da, açan milletimizin Kongresindä Gagauz Rspublikası kuruldu, onun simvolları – Bayrak hem Gimn kabledildi, Moldova Yazarlar Birliin binasında, kudurmuş gibi üzümä baarardılar: “A-a-a, Avtonomiya kurêrsınız! A-a-a, Gimna yazêrsınız! Bunun esabını vereceyniz!”

Sanêrım, ani sıra gelecek da satkınnık için milletimiz onnardan esabı soracek.

Ama şindi onnar, gagauz okulları için üürenmäk hem “istoriya” kiyatları hazırlarkana, o vakıtlar için yazmaa hem sölemää istämeerlär. Bezbelli yok ne yazsınnar hem sölesinnär.

Olan işlär için yazmêêrlar, zerä korkêrlar, ani onnar için aslılar üzä çıkacek. Hem bilerlär, ani aslılar gömülü olduynan yalannar üst olêr.

Yalannar üst olduynan, dünnä tersinä döner: satkınnar geroy olêr, yalancılar prorok olêr, sündüklär saabi olêr, istoriya diişer.

Da ozaman istoriya sayfalarından çok işlär siliner. Orada bulamêêrsınız artık romın hem rus vakıdında gagauzlara karşı olan baskılar hem soy kırımı için yazıları, gagauzlara karşı yapılan aaçlıı hem onnarın Sibirä kaldırılmasını, Romıniyada yaşayan gagauzların 100% asimiläţiya yapılmasını, gagauzların üstünä sarfoş volontörların örümesini…
Corlan

Bilerim çoyu deyecek: Nesoy soy kırımı? Nesoy aaçlık? Nesoy Sibirä sürümäk? Nesoy asimiläţiya?

Onara geeri sorêrım: Kim dirildecek o gagauzları, ani 1946-1947 yılların kışında, zorlan yapılan aaçlıktan, öldülär?

Kim dirildecek o gagauzları, ani 1949-da Sibiriya kaldırıldılar da orada kurban oldular?

Romıniyeda “kuzistlerin” tarafından zorlan asimiläţiya olan gagauzları kim enidän gagauzlaa çevirecek?

Volontörların tarafından, salt gagauz olduu için, bir kabaatsız öldürülän ŞKEMBECİyi kim dirildecek?..

Bu hem taa çok başka soruşlar kendi cuvaplarını bekleer.

Bu soruşları unudursak, onnara cuvap bulmarsak, te ozaman bizi halizdän dizçä koyaceklar.

Da kalmayacek NE KÖKÜMÜZ, NE DİLİMİZ, NE MİLLETİMİZ, NE DEVLETİMİZ. BİZ DA KALMAYACEZ.

Yalvarêrım, çorlan gibi olmayalım!!!

Todur ZANET, Gagauz milli Gimnasının avtoru,
30.10.2005

BİR CUVAP YAZIN